Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp thực hiện môi trường học tập thân thiện, tích cực cho học sinh Tiểu học

 UBND QUẬN LONG BIÊN
 TRƯỜN TIỂU HỌC THẠCH BÀN A
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Giải pháp thực hiện môi trường học tập
thân thiện, tích cực cho học sinh tiểu học
 Lĩnh vực/Môn: Quản lý
 Cấp học: Tiểu học
 Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Thúy Mai
 Chức vụ: Hiệu trưởng 
 ĐT: 0934616834
 Đơn vị: Trường Tiểu học Thạch Bàn A
 Quận Long Biên – Hà Nội
 Long Biên, tháng 4 năm 2019 A. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở khoa học của vấn đề nghiên cứu
 1.1. Cơ sở lí luận
 Trong nhà trường, học sinh được tiếp thu những tri thức khoa học một 
cách có hệ thống, những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết để hình thành và phát triển 
những phẩm chất tốt đẹp ban đầu của con người mới.
 Môi trường giáo dục luôn có tác động rất lớn đến sự hình thành và phát 
triển nhân cách của các em thông qua các mối quan hệ xã hội đa dạng.
 Tuy nhiên, một số thầy cô chưa đề cao việc tự đánh giá của học sinh mà 
cho rằng các em còn nhỏ nên thường “ làm hộ” các em dẫn đến việc các em học 
sinh còn những hạn chế về nhân cách: rụt rè, thụ động, thiếu tự tin vào bản thân, 
không dám đề đạt ý kiến, không mạnh dạn thể hiện khả năng  
 Từ thực tế trên đòi hỏi trường tiểu học phải chọn lựa con đường, cách thức 
giáo dục phù hợp, để chuẩn bị thật tốt cho các em thành những công dân tương 
lai có đạo đức, trí tuệ và thể lực tốt và tâm hồn trong sáng. Một trong các con 
đường đó là phải xây dựng và thực hiện cho được môi trường học tập thân thiện, 
tích cực trong trường tiểu học.
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 Trường tiểu học nơi tôi công tác là trường được xây dựng từ năm 1996. 
Nhà trường có diện tích 4322m2 bao gồm :
 - Có 21 phòng học văn hóa với các thiết bị dạy học hiện đại : Mỗi phòng 
có đủ 30 bàn ghế cho 30 học sinh, 01 máy chiếu projecter, 01 máy chiếu đa vật 
thể, 01 máy tính có kết nối internet
 - Có 05 phòng học chức năng : phòng Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật, 
Chuyên đề, phòng Tiếng Anh
 - Có 01 sân chơi rộng rãi, thoáng mát, an toàn.
 Trường luôn đạt Tập thể lao động tiên tiến. 
 Tuy nhiên, trong các hoạt động giảng dạy và giáo dục học sinh còn có 
điểm bất cập như việc khai thác và sử dụng cơ sở vật chất, chưa tạo được môi 
trường tích cực thường xuyên cho các em. Trong quá trình lãnh đạo, quản lý nhà 
trường tôi luôn suy nghĩ, trăn trở mong muốn tìm ra cách giải quyết nâng cao 
hiệu quả giáo dục. Sau một thời gian nghiên cứu, tôi đã đúc rút được một số giải 
pháp giáo dục học sinh để thực hiện một môi trường học tập thân thiện, tích cực 
cho các em. Do vậy, tôi đã chọn đề tài “ Giải pháp thực hiện môi trường học 
tập thân thiện, tích cực cho học sinh tiểu học”.
 2 / 11 * Cuộc họp với lãnh đạo chi ủy, Ban Giám hiệu, các tổ chuyên môn, 
Ban Đại diện cha mẹ học sinh trường. 
 Tại cuộc họp này, trường đã đưa ra dự thảo kế hoạch của trường năm học 
2018 - 2019 và đã tuyên truyền sâu rộng chủ trương này đến các lực lượng xã 
hội. Cũng tại cuộc họp, Ban đại diện cha mẹ học sinh nhất trí cao vệc thực hiện 
nội dung “Xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn”.
 * Cuộc họp với các đoàn thể và giáo viên trong trường 
 Cuộc họp này để lấy ý kiến góp ý bổ sung vào kế hoạch. Các đoàn thể, 
giáo viên đã thảo luận sâu kỹ kế hoạch của trường và đưa nội dung cụ thể vào 
kế hoạch công tác năm, hàng tháng của mỗi đoàn thể và cá nhân. Cuộc họp còn 
tập trung thảo luận các giải pháp thực hiện 3 nội dung “Rèn luyện kỹ năng sống 
cho học sinh”. “Tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi, lành mạnh”, “Học sinh 
tham gia xây dựng trường học Xanh – sạch - đẹp – an toàn”. Trường còn tổ 
chức cho giáo viên góp ý bảng dự thảo các qui tắc ứng xử thân thiện dành cho 
GV và HS trước khi triển khai thực hiện. 
 * Cuộc họp các tổ trưởng chuyên môn 
 Cuộc họp này nhằm xây dựng chuyên đề “tích cực trong giảng dạy và 
trong công tác chủ nhiệm ” để thực hiện tốt “dạy và học có hiệu quả, phù hợp 
với đặc điểm lứa tuổi của học sinh, giúp các em tự tin, tích cực trong học tập”.
 2.2. Một số tồn tại
 Việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường đã được thực hiện tích cực. 
Tuy nhiên việc khuyến khích học sinh đề xuất sáng kiến và cùng thầy cô giáo 
thực hiện các giải pháp để việc dạy học và giáo dục có hiệu quả vẫn còn hạn 
chế đòi hỏi phải thực hiện thường xuyên và bền bỉ.
 Việc rèn kĩ năng sống cho học sinh. Đây là nội dung còn hạn chế. 
 Ban giám hiệu luôn quan tâm đến các hoạt động văn nghệ thể dục thể 
thao một cách thiết thực nhưng việc hướng học sinh tham gia các trò chơi dân 
gian còn hạn chế.
 Từ thực trạng của nhà trường tôi đã thực hiện những giải pháp sau:
 3. Giải pháp: 
 3. 1. Giải quyết những về cơ sở vật chất.
 * Tạo cảnh quan xanh – sạch - đẹp – an toàn
 Môi trường học tập thân thiện, tích cực là môi trường học tập mà ở đó học 
sinh được tạo điều kiện để học tập có kết quả, được an toàn trong sự bảo vệ, 
được công bằng và dân chủ, được phát triển sức khỏe thể chất và tinh thần.
 Trường học có môi trường học tập thân thiện, tích cực là trường học có:
 4 / 11 đua, mà không ai khác những thành tích của học sinh làm nên thành tích cho các 
thầy cô. Để có thành tích nhiều thầy cô phải áp dụng những quy định biện pháp 
ngặt nghèo với học sinh.. và cứ như vậy sự tự giác, tích cực dần mất đi, tất cả 
chỉ có quy định và mệnh lệnh..
 * Một số biện pháp tạo ra và thực hiện môi trường thân thiện, tích cực 
trong giáo dục hiện nay:
 Với giáo viên chủ nhiệm:
 - Đạo đức của người làm nghề giáo phải được đặt lên hàng đầu.
 - Trong mọi việc cần đặt quyền lợi của HS lên trên hết.
 - Kiên trì, không nóng vội, nhẹ nhàng điều chỉnh HS khi HS mắc lỗi.
 - Hiểu tâm lí trẻ để có các phương pháp giáo dục phù hợp thay cho những 
áp đặt vô lí .
 - Khéo léo trong ứng xử, trong các hoạt động trước học sinh.
 - Trong các hoạt động dạy học và giáo dục người thầy thực sự là tấm 
gương sáng về sự chuẩn mực, về tài năng, về sự hiểu biết, về sự thân thiện để 
lôi cuốn, để học sinh noi theo.
 - Trong các giờ dạy người thày lôi cuốn các em bằng những bài giảng thú 
vị, thực sự phát huy khả năng chủ động sáng tạo của các em. Đổi mới phương 
pháp dạy học để học sinh tích cực chủ động lĩnh hội chi thức.
 - Cần làm tốt công tác chủ nhiệm lớp thể hiện sự thân thiện bằng các hoạt động:
 - Trang trí lớp học, trong trường tạo môi trường cảnh quan gần gũi, thân 
thiện, gọn gàng, khoa học, đẹp mắt, thân thiện với tất cả mọi người;
 - Trong lớp có: Bảng theo dõi thi đua phản ánh kết quả công khai, thành 
tích thi đua cá nhân; Bảng tin gồm các chuyên mục sau: học sinh được giới 
thiệu các sản phẩm của mình về thủ công, về vẽ, viết chữ đẹp, bài văn hay nhằm 
phát huy tính mạnh dạn, khả năng của mình. Chuyên mục “Việt Nam - đất 
nước, con người”, “danh nhân” giúp học sinh hiểu biết thêm về lịch sử và địa 
lý Việt Nam, các anh hùng liệt sĩ, những người có công lớn với đất nước. 
Chuyên mục “mừng sinh nhật”, “Ai tài thế” ,giới thiệu “người tốt- việc tốt” 
giúp học sinh hiểu biết và thân thiện nhau hơn. Chuyên mục “ôn luyện kiến 
thức” giúp học sinh chủ động trong học tập. Chuyên mục “điều em muốn nói” 
tạo điều kiện cho học sinh mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình về thầy 
cô, về bạn bè, về các mối quan hệ hàng ngày, góp phần thực hiện tốt hơn quyền 
trẻ em.
 - Cần phát huy tác dụng của Hộp thư bè bạn, tạo điều kiện để HS nói lên 
điều các em suy nghĩ, cảm nhận về bạn bè, thày cô, về tình bạn về các mối quan 
hệ hằng ngày điều này góp phần thực hiện tốt quyền trẻ em. 
 6 / 11 Còn nhà trường là nơi cung cấp kiến thức một cách hệ thống cho người học, là 
nơi giáo dục các phẩm chất đạo đức của nhân cách cho người học, nhà trường 
giúp cho người học tự chủ và đào tạo người học trở thành một công dân có trách 
nhiệm.
 - Vì vậy sự kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội là vô cùng quan trọng. 
Phụ huynh là nguồn động viên lớn giúp nhà trường hoàn thành nhiệm vụ của 
mình. Còn Nhà trường tạo mọi điều kiện tốt nhất để các em húng thú và say mê 
học tập.
 - Xây dựng quy ước về gia đình, nhà trường thân thiện không có bạo lực 
để triển khai thực hiện trong cha mẹ học sinh. Hiệu trưởng dự thảo, có tham 
khảo ý kiến của Hội đồng sư phạm và Ban Đại diện cha mẹ học sinh trường, 
sau đó tổ chức vận động cha mẹ học sinh thực hiện. 
 Đối với tổ chuyên môn:
 Tổ chuyên môn triển khai thực hiện chuyên đề “thân thiện, tích cực trong 
giảng dạy và trong công tác chủ nhiệm ”. Phòng chống bạo lực học đường Kết 
quả thực hiện chuyên đề này được đánh giá qua việc dự giờ thăm lớp, trong các 
tiết hội giảng, trong các lần kiểm tra chuyên đề, kiểm tra toàn diện.
 3.3. Giáo dục kĩ năng sống
 Giáo dục KNS, giúp các em làm chủ bản thân, có khả năng ứng phó tích 
cực trước các tình huống của cuộc sống, giáo dục KNS cho HS tiểu học thông 
qua các HĐTT qua một số môn học như Tiếng Việt, Đạo đức : 
 Giáo dục KNS qua Môn Tiếng Việt:
 Môn TV là một trong những môn học ở cấp tiểu học có khả năng GD 
KNS khá cao, hầu hết các bài học đều có thể tích hợp GD KNS cho HS ở những 
mức độ nhất định. Giúp HS bước đầu hình thành và rèn luyện các KNS cần 
thiết, phù hợp lứa tuổi; KN giao tiếp; KN tự nhận thức; KN suy nghĩ sáng tạo; 
KN ra quyết định; KN làm chủ bản thân, nhận biết được những giá trị tốt đẹp 
trong cuộc sống, biết tự nhìn nhận, đánh giá đúng về bản thân; biết ứng xử phù 
hợp trong các mối quan hệ; biết sống tích cực, chủ động trong mọi điều kiện, 
hoàn cảnh. Các KNS này của HS được hình thành, phát triển dần, từ những KN 
đơn lẻ đến những KN tổng hợp. 
 Giáo dục KNS qua môn Đạo đức:
 Đạo đức GD cho HS bước đầu biết sống và ứng xử phù hợp với các 
chuẩn mực biến nhận thức thành hành vi chuẩn mực thể hiện thông qua kĩ 
năng sống. Hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; 
loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực. Phát triển khả năng tư duy và sáng 
tạo của học sinh. Rèn cho học sinh biết cách tự phục vụ bản thân và vệ sinh cá 
 8 / 11 - Phòng chống bạo lực gia đình.
 - Tránh tác động xấu từ bạn bè.
 Việc giáo dục KNS cho HS tiểu học được tiến hành mọi lúc, mọi nơi, 
trong các HĐTT, thông qua các môn học. Việc giáo dục KNS cho học sinh 
thành công góp phần tạo môi trường văn hóa nhà trường lành mạnh, thân thiện 
và muốn làm được điều này trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, 
tôn trọng, đối xử công bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em.Tạo 
điều kiện tốt nhất cho các em vui chơi. Thầy cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích 
các em nói lên quan điểm của mình, nói chuyện với các thành viên trong lớp, 
trong gia đình về cảm giác và về những lựa chọn của mình, cần giúp các em 
hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn, cố gắng không chỉ trích các 
quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành kĩ năng tự kiểm soát bản thân, 
rèn luyện tính tự tin cho các em khi tham gia các hoạt động và các buổi thảo 
luận tại trường sau này. Thầy cô giáo, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý 
thích của mình và đảm bảo rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để 
các em thực hiện ý thích đó.
 4. Kết quả
 - Có cơ sở vật chất khang trang tạo ra môi trường học tập an toàn. 
Trường học xanh - sạch - đẹp qua đó học sinh biết chăm sóc cây xanh và giữ 
gìn trường lớp sạch đẹp. 
 - Thực hiện nội dung “rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh”, Trường đã 
từng bước giáo dục cho học sinh kĩ năng ứng xử hợp lý, có văn hóa trước một 
số tình huống trong học tập, trong cuộc sống, thói quen làm việc và hoạt động 
theo nhóm, giáo dục việc rèn luyện sức khỏe, phòng chống tai nạn giao thông 
và các tai nạn khác. Đặc biệt là kĩ năng ra quyết định. Bởi đây là kĩ năng rất cần 
để học sinh có thể tự bảo vệ mình trong những tình huống cần thiết
 - Thực hiện nội dung “tổ chức các hoạt động tập thể vui tươi lành 
mạnh”, Trường đã tổ chức tốt và thường xuyên các hoạt động văn nghệ, thể 
thao, các hội thi thu hút đông đảo học sinh tham gia. Bước đầu đã đưa được một 
số trò chơi dân gian vào giờ chơi của học sinh ở trường, ở nhà, làm cho không 
khí giờ chơi mang tính tập thể hơn, vui hơn, thân thiện hơn. 
 - Thực hiện nội dung “dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm 
lứa tuổi của học sinh ở địa phương, giúp các em tự tin trong học tập”, trường 
đã tiếp tục thực hiện phương pháp dạy học tích cực, khuyến khích học sinh 
phát biểu ý kiến, nêu thắc mắc, chủ động tham gia các hoạt động ngoại khóa. 
Thái độ của giáo viên trong giờ lên lớp, trong công tác chủ nhiệm đã có sự gần 
gũi, thân thiện, thương yêu và tôn trọng học sinh hơn trước. 
 10 / 11