Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để dạy tốt môn tin học cấp tiểu học Khối 3, 4, 5

 MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
 PHẦN I : MỞ ĐẦU
 I - LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN:
 Ngày nay, sự bùng nổ công nghệ thông tin đã tác động lớn đến công cuộc 
phát triển kinh tế xã hội người. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước đã xác định rõ 
ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và công nghệ thông tin, truyền thông cũng 
như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng công nghệ thông tin, đào tạo nguồn 
nhân lực đáp ứng yêu cầu Công nghiệp hoá - hiện đại hoá, mở cửa và hội nhập, 
hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng - thế giới nói chung.
 Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Bộ Giáo dục và Đào tạo đã 
đưa môn tin học vào trong nhà trường ngay từ tiểu học. Ở tiểu học, học sinh 
được tiếp xúc với môn tin học để làm quen dần với lĩnh vực công nghệ thông 
tin, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp học 
tiếp theo.
 Về mục tiêu giáo dục: "... đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn 
diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý 
tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, 
phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng 
và bảo vệ Tổ quốc".
 ( Luật giáo dục 2005 - trang 1)
 Trong đó, mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển 
toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển 
năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người 
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị 
cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng 
và bảo vệ Tổ quốc.
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 1 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
 Môn tin học ở bậc tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số 
kiến thức ban đầu về công nghệ thông tin như: Một số bộ phận của máy tính, 
một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính,  
đồng thời hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho 
người lao động hiện đại như:
 + Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
 + Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.
 + Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao 
động xã hội hiện đại.
 + Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học.
 + Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập.
 + Có ý thức tìm hiểu công nghệ thông tin trong các hoạt động xã hội.
 Đặc biệt khi học sinh học các phần mềm như:
 + Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ các môn học Tiếng 
Việt để trình bày đoạn văn bản sao cho phù hợp, đúng cách. Ứng dụng soạn thảo 
văn bản để soạn thảo giải những bài toán đã học ở cấp tiểu học.
 + Phần mềm đồ hoạ (Paint) Học sinh ứng dụng trong môn Mỹ thuật, học 
được từ môn mỹ thuật để vẽ những hình ảnh sao cho sinh động, hài hoà và có 
thẩm mĩ.
 + Phần mềm cùng học toán 3, cùng học toán 4, cùng học toán 5: Đã giúp 
các em luyện tập giải toán và các kĩ năng làm toán...
 + Ngoài ra còn một số phần mềm trò chơi rất bổ ích: Giúp các em luyện 
sử dụng chuột và giải trí.
 + Chương trình tin học ở bậc tiểu học được phân bố xen kẽ giữa các bài 
vừa học, vừa chơi. Điều đó sẽ rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo trong 
quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau 
những giờ học căng thẳng ở lớp, 
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 3 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
 PHẦN 2: NỘI DUNG
I - NHỮNG CĂN CỨ:
 - Nghị quyết 40/2000/QH10 và chỉ thị 14/2001/CT-TTg ngày 9/12/2000 
về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông: Nội dung chương trình là tích 
cực áp dụng một cách sáng tạo các phương pháp tiên tiến, hiện đại, ứng dụng 
CNTT vào dạy và học.
 - Thông tư số 14/2002/TT-BGD&ĐT ngày 1/4/2002 về việc hướng dẫn 
quán triệt chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông.
 + Trong nhiệm vụ năm học 2005-2006 Bộ trưởng giáo dục đào tạo nhấn 
mạnh: Khẩn trương triển khai chương trình phát triển nguồn nhân lực CNTT từ 
nay đến năm 2010 của chính phủ và đề án dạy Tin học ứng dụng CNTT và 
truyền thông giai đoạn 2004 - 2006 của ngành.
II - ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN:
 1. Thuận lợi:
 * Nhà trường:
 - Nhà trường tạo mọi điều kiện để học sinh được học môn tin học từ lớp 3 
đến lớp 5. Lắp đặt 2 phòng dạy tin học với tổng số máy tính : 38 máy tính.
 - Được sự ủng hộ của các bậc cha mẹ học sinh, của phòng GD&ĐT thành 
phố Việt Trì; sự lãnh đạo của UBND phường Thọ Sơn, UBND thành phố Việt 
trì đã tạo điều kiện hỗ trợ cơ sở vật chất cho nhà trường.
 * Giáo viên:
 Giáo viên được đào tạo chính quy về sư phạm tin học đã đáp ứng yêu cầu 
cho dạy và học môn tin học trong nhà trường.
 * Học sinh:
 Môn tin học là môn học thực hành, môn học khám phá những kiến thức 
khoa học hiện đại nên học sinh hứng thú, say mê học tập.
 2. Khó khăn:
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 5 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
Biểu 2: Điều tra khảo sát kết quả học của học sinh thông qua việc tổ chức 
hoạt động dạy học của giáo viên tin học . Tổng số học sinh được khảo sát: 
75 học sinh (Khối 3: 25 em; Khối 4: 25 em; Khối 5: 25 em)
 Kết quả khảo sát chất lượng sau tiết dạy
 TS 
 Hình thức 
 HS Đạt Đạt Đạt Đạt yêu cầu 
 tổ chức dạy học Yếu
 KS loại giỏi loại khá loại TB từ 5 trở lên
 TS % TS % TS % TS % TS %
 Dạy học theo nhóm 75 15 20.0 20 26.7 25 33.3 60 80.0 15 20.0
 Dạy học Cá nhân 75 17 22.7 22 29.3 23 30.7 62 82.7 13 17.3
 Kết hợp dạy học 
 theo nhóm và cá 75 22 29.3 27 36.0 20 26.7 69 92.0 6 8.0
 nhân
2 - Về chất lượng học sinh:
 Trước khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này, tôi đã khảo sát mức độ 
thao tác của học sinh các khối lớp thông qua giờ dạy lý thuyết, dạy thực hành, 
thông qua kiểm tra bài cũ. Tổng hợp kết quả thu được: ( Số liệu tháng 3/2006 )
 Mức độthao tác Thao tác Thao tác Thao tác Chưa biết 
 nhanh, đúng đúng chậm thao tác
 Khối - TSHS TS % TS % TS % TS %
 Khối 3 137 37 27.0 30 21.9 43 31.4 27 19.7
 Khối 4 132 34 25.8 28 21.2 33 25.0 37 28.0
 Khối 5 136 36 26.5 34 25.0 38 27.9 28 20.6
IV - PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG:
 1 - Ưu điểm của việc dạy của giáo viên và kết quả học tập của học 
 sinh:
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 7 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
không, liều lượng thế nào... và nghiễm nhiên coi như mình đã đổi mới phương 
pháp dạy học mà quên mất rằng, đó chỉ là phương tiện hỗ trợ cho việc dạy học.
V- MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY MÔN TIN HỌC CÓ HỌC CÓ HIỆU QUẢ:
 1 - Tăng cường tự học để năng cao nhận thức về đổi mới phương 
pháp dạy học môn tin học:
 Đổi mới phương pháp dạy học không có nghĩa là phủ nhận phương pháp 
dạy học truyền thống và sử dụng phương pháp dạy học hoàn toàn mới. Đổi mới 
phương pháp dạy học là sự vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học, các 
biện pháp, kỷ thuật dạy học truyền thống kết hợp với những phương pháp dạy 
học, phương tiện, công nghệ và các kỷ thuật dạy học hiện đại, sao cho phù hợp 
với đối tượng, nội dung chương trình, nhằm giúp người học tích cực, chủ động 
sáng tạo trong việc tiếp thu kiến thức, rèn luyện kĩ năng và vận dụng kiến thức 
vào thực tế.
 Bản chất của phương pháp dạy học là đổi mới quan niệm dạy học từ: dạy 
học thụ động sang dạy học tích cực tham gia; dạy học bằng kể hay giải thích 
chuyển sang dạy học bằng cách khám phá; dạy học độc thoại bằng dạy học đối 
thoại; dạy học tập trung vào cá nhân nay dạy học tập trung vào nhóm, dạy học 
hợp tác; dạy học tập trung vào nội dung tiến tới dạy học tập trung vào quá 
trình; dạy học tập trung vào việc dạy nay dạy học tập trung vào việc học; Dạy 
kiến thức nay dạy cách học cho học sinh ..
 Làm như vậy, thể hiện sự tôn trọng học sinh, tôn trọng vốn hiểu biết, kinh 
nghiệm đã có của các em. Tạo điều kiện cho học sinh tự phát hiện vấn đề, tự 
thực hành các thao tác trên máy tính, giúp học sinh dễ tiếp thu, dễ nhớ và nhớ 
lâu hơn, mạnh dạn tự tin hơn, phấn khởi hơn khi được tham gia thực hành. Tạo 
không khí học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái, không mệt mỏi, buồn ngủ...
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 9 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
 - Màn hình của máy tính có cấu tạo và hình dạng như màn hình ti vi. Các 
dòng chữ, số và hình ảnh hiện trên màn hình cho thấy kết quả hoạt động của 
máy tính (giáo viên thao tác trực tiếp trên máy cho học sinh quan sát)
 - Phần thân của máy tính là một hộp chứa nhiều chi tiết tinh vi, trong đó 
có bộ xử lý. Bộ xử lý là bộ não điều khiển mọi hoạt động của máy tính.
 - Bàn phím của máy tính gồm nhiều phím. Khi gõ các phím, ta gửi tín 
hiệu vào máy tính. 
 - Chuột của máy tính giúp điều khiển máy tính nhanh chóng và thuận 
tiện. (Với sự giúp đỡ của máy tính các em có thể làm nhiều công việc như: học 
nhạc, học vẽ, học làm toán, liên lạc với bạn bè ...)
 Việc 2: Thực hành 
 a) Học sinh quan sát thầy, cô giáo gõ phím, điều khiển chuột máy tính và 
theo dõi sự thay đổi trên màn hình.
 b) Dưới sự hướng dẫn của thầy, cô giáo, học sinh thử gõ một vài phím và 
quan sát sự thay đổi trên màn hình.
 (Tiết 2): Làm việc với máy tính.
 Việc 1: Giới thiệu về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
 Việc 2: Thực hành về cách bật/tắt máy tính đúng quy trình.
 Giáo viên biết kết hợp giữa dạy lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp, 
dạy lý thuyết tốt thì học sinh thực hành tốt. Khi học sinh thực hành tốt thì sẽ 
hiểu sâu hơn về lý thuyết.
 Ví dụ 2: Dạy bài 5 : Sao chép văn bản (Tin học 4 - quyển 2). 
 Giáo viên dạy phần lưu văn bản, khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu 
là lưu văn bản vào trong máy là để văn bản đó không bị mất đi. Khi thực hành 
học sinh hiểu rằng khi lưu, văn bản đó luôn luôn được lưu trữ và tồn tại trong 
máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để xem và chỉnh sửa.
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 11 - MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐỂ DẠY TỐT MÔN TIN HỌC CẤP TIỂU HỌC
 (Tranh vẽ của HS lớp ớ 5 tiểu học Thọ Sơn trên máy tính)
 Ở bài vẽ trên, học sinh phải sử dụng công cụ vẽ đường thẳng, vẽ đường 
cong và công cụ tô màu để vẽ quang cảnh trường em. Từ bài này học sinh liên 
tưởng nhớ lại cách vẽ quang cảnh được học ở môn mỹ thuật (xác định mảng 
chính, mảng phụ, sử dụng luật xa gần, phối hợp màu nóng, màu lạnh) để từ đó 
vận dụng vẽ quang cảnh trường em sao cho đẹp.
 4 - Trong giờ thực hành giáo viên luôn động viên tạo sự thi đua giữa 
các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó các 
nhóm nhận xét, đánh giá, chấm điểm giữa các nhóm (dưới sự chỉ dẫn của 
giáo viên) để tạo sự hào hứng học tập và sự sáng tạo của học sinh trong quá 
trình thực hành.
 Ví dụ 5 : Bài 1 - Học toán với phần mềm cùng học toán5
 Phần thực hành : Thực hành giải toán trên phần mềm
 Chia nhóm đôi, các nhóm cùng thực hành bài toán về : So sánh số thập 
phân.
 Chẳng hạn : 2,25 1,25 9163,6771 738849,4
 447,27 184,28 234642,15 3480,7905
 HS tự điền dấu thích hợp cho đúng.
 Nhóm nào nhanh, làm đúng, không làm sai thì nhóm đó được điểm cao.
Phạm Thị Kim Dung Tiểu học Thọ Sơn
 - 13 -