Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 3 viết đúng chính tả

 Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba viết đúng chính tả
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lý do chọn đề tài
 Mỗi chúng ta đã biết chính tả là phân môn đảm nhiệm việc hình thành và 
phát triển cho học sinh kỹ năng rèn chữ viết, một kỹ năng quan trọng hàng đầu 
của học sinh ở cấp tiểu học, cấp học đầu tiên trong trường phổ thông. Vì học 
sinh phải dùng chữ viết để học tập và giao tiếp. Đây cũng là một công cụ giúp 
học sinh học tốt các môn học. Qua chữ viết đúng, đẹp giáo viên bồi dưỡng tình 
yêu tiếng Việt, hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng 
Việt cho học sinh. Ngoài ra, còn bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và 
thái độ cần thiết trong công việc như: tính cẩn thận, chính xác; có óc thẩm mĩ, 
lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm. 
 Qua nhiều năm giảng dạy tôi nhận thấy chữ viết của học sinh Tiểu học nói 
chung đặc biệt là học sinh trường Tiểu học Tây Phong nói riêng, đã có sự đầu tư 
nên nhiều em viết chữ không chỉ đúng mà còn rất đẹp; trình bày bài viết sạch sẽ, 
khoa học, sáng tạo. Song bên cạnh đó vẫn còn một số em viết chưa đẹp, bài viết 
còn mắc nhiều lỗi chính tả, trình bày bài thiếu cẩn thận. Cụ thể hơn đối với lớp 
Ba tôi chủ nhiệm kĩ năng viết của các em chưa cao. Đa số học sinh hoàn thành 
bài viết nhưng tốc độ chưa đồng đều. Số em viết đúng, đẹp văn bản chưa nhiều. 
Cách trình bày bài, viết chữ sáng tạo trong một bài văn, bài thơ còn hạn chế. 
Một số em tốc độ viết còn chậm, trình bày bài bẩn, bài viết mắc nhiều lỗi. Viết 
sai nhiều ở những tiếng có âm ch/tr; n/l; x/s; d/gi thanh hỏi/ thanh ngã. Đối với 
giáo viên chưa thực sự mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học; hình thức tổ 
chức chưa được linh hoạt; sử dụng đồ dùng dạy học hiệu quả chưa cao; đôi lúc 
còn rập khuôn, máy móc theo sách giáo khoa, theo sách tham khảo. Đây cũng là 
một trong những nguyên nhân làm cho học sinh chưa chủ động, tích cực trong 
học tập, nên chưa nâng cao được chất lượng môn Tiếng Việt nói chung và kỹ 
năng viết nói riêng. 
 Là một giáo viên tôi nhận thấy mình cần phải làm như thế nào để nâng cao kĩ 
năng viết chính tả cho học sinh, giúp các em thuận lợi hơn trong quá trình học 
tập các môn học. Nên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba 
viết đúng chính tả”.
 1
 Giáo viên Nguyễn Thị Thảo – Trường Tiểu học Tây Phong Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba viết đúng chính tả
sinh Tiểu học là vô cùng quan trọng và cấp thiết. Ngày nay khi công nghệ thông 
tin ngày càng phát triển thì việc viết chữ dần dần trở thành thứ yếu. Tuy nhiên, 
đối với giáo viên, học sinh tiểu học thì việc rèn chữ viết vẫn chiếm một vai trò 
rất quan trọng, bởi lẽ tiểu học đặt nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học 
tập, rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt. Cố vấn Phạm Văn 
Đồng đã nói: “ Nét chữ biểu hiện nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết 
cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng 
đối với mình cũng như với thầy và bạn đọc bài vở của mình...”
 Theo Sách giáo viên Tiếng Việt 3, mục tiêu của môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu 
học nói chung và mục tiêu của phân môn Chính tả nói riêng là: hình thành và 
phát triển ở học sinh các kỹ năng dùng tiếng Việt ( nghe, nói, đọc, viết) để học 
tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc 
dạy và học tiếng Việt, góp phần rèn luyện cho học sinh các thao tác của tư duy. 
Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về xã hội, tự nhiên và con 
người, về văn hóa, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Bồi dưỡng tình yêu 
tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng 
Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. 
 Phân môn Chính tả có nhiệm vụ cơ bản là giúp học sinh nắm vững quy tắc 
chính tả, rèn luyện kỹ năng viết chính tả và kỹ năng nghe. Ngoài ra, còn bồi 
dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong công việc như: 
tính cẩn thận, chính xác; có óc thẩm mĩ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm. 
Phân môn Chính tả có một vị trí rất quan trọng ở bậc Tiểu học bởi vì bậc Tiểu 
học là giai đoạn then chốt trong quá trình hình thành kĩ năng chính tả cho học 
sinh. Chính tả được bố trí thành một phân môn độc lập, có tiết dạy riêng trong 
khi bậc trung học cơ sở không có. Phân môn Chính tả ở chương trình tiểu học 
nói chung và lớp 3 nói riêng có nội dung dạy học và các hình thức luyện tập cụ 
thể. Hình thức luyện tập có hai kiểu bài là Chính tả đoạn bài gồm Tập chép; 
Nghe -viết; Nhớ - viết (kiểu bài này có độ dài trên dưới 60 chữ) và Chính tả âm 
vần. Nội dung các bài chính tả âm vần là luyện viết đúng chữ ghi tiếng có âm, 
vần dễ viết sai chính tả do không nắm vững quy tắc của chữ quốc ngữ hoặc do 
ảnh hưởng cách phát âm phương ngữ. Người giáo viên muốn học sinh có kĩ 
năng viết đúng chính tả, năng lực học tập tốt thì mỗi thầy, cô giáo cần phải nhiệt 
tình trong công tác giảng dạy, sử dụng phương pháp dạy học phù hợp nhằm thu 
 3
 Giáo viên Nguyễn Thị Thảo – Trường Tiểu học Tây Phong Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba viết đúng chính tả
chính tả. Đối với học sinh kỹ năng viết chưa được đồng đều. Các em chưa nắm 
vững âm, vần, chưa phân biệt được cách phát âm của giáo viên, chưa hiểu rõ 
nghĩa của từ, chưa chú ý khi viết chính tả. Các em đến từ nhiều vùng miền khác 
nhau, một số em thì Tiếng Việt là ngôn ngữ thứ hai nên cách phát âm cũng có sự 
khác nhau. Mỗi phương ngữ, thổ ngữ có sự sai dịch nhất định so với chính âm. 
Do vậy mà trong quá trình viết chính tả các em còn mắc nhiều lỗi. Có thể kể tới 
một số loại lỗi chủ yếu sau:
 + Lỗi chính tả do học sinh không nắm vững cấu trúc của âm tiết tiếng Việt.
 Ví dụ: quét → quyét; khuếch → khuyếch; huênh → huyênh
 + Lỗi chính tả do học sinh không nắm vững quy tắc chính tả tiếng Việt.
 Ví dụ: quanh → qoanh / quoanh; ghế → gế; nghĩ → ngĩ...
 + Lỗi chính tả do ảnh hưởng cách phát âm của phương ngữ hoặc do không 
nắm vững chính âm.
 - Đối với phương ngữ Bắc Bộ, trọng điểm chính tả là phân biệt các chữ âm 
đầu: ch / tr; s / x; l / n, r / gi / d; các chữ ghi âm vần iu / ưu.
 Ví dụ: long lanh → nong nanh; sửa xe → xửa se; lá trầu → lá chầu,.
 - Đối với phương ngữ Bắc Trung Bộ, trọng âm chính tả là phân biệt các dấu 
thanh hỏi / ngã 
 Ví dụ: que củi → que cũi, cây gỗ → cây gổ, kỉ niệm → kĩ niệm, 
 - Đối với phương ngữ Nam Bộ, trọng âm chính tả là phân biệt các chữ ghi 
âm đầu v / d, các chữ ghi âm cuối n / ng; t / c, các chữ ghi vần iêu / iu, ươu / ưu 
 Ví dụ: máy bay → mái bai,. 
 + Lỗi chính tả do học sinh không hiểu mối quan hệ giữa chữ và nghĩa: Tổ 
quốc → Tổ cuốc, để dành → để giành
 Ngoài ra ở một số bài viết, học sinh còn mắc các lỗi khác như: Trình bày 
chưa sạch, chữ viết còn thiếu nét, thừa nét, lỗi viết hoa. Về phía cha mẹ học 
sinh, nhiều gia đình từ các nơi khác đến lập nghiệp, cuộc sống còn gặp nhiều 
khó khăn, trong đó không ít là người dân tộc thiểu số, nên trình độ còn thấp, ít 
quan tâm đến việc học của các em. Có thói quen giao tiếp với con em bằng 
 5
 Giáo viên Nguyễn Thị Thảo – Trường Tiểu học Tây Phong Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba viết đúng chính tả
 b.2. Luyện phát âm
 Muốn học sinh viết đúng chính tả, trước hết giáo viên phải giúp học sinh 
luyện phát âm đúng. Vì giữa cách đọc và cách viết thống nhất với nhau. Nếu 
giáo viên và học sinh chưa phát âm chuẩn, phát âm sai do ảnh hưởng cách phát 
âm ở địa phương dẫn đến hiện tượng viết sai chính tả. Để giúp học sinh phát âm 
đúng cần hướng dẫn theo một số hình thức sau:
 - Luyện đọc từng tiếng, từng từ, từng câu, từng đoạn, cả bài nhiều lần để các 
em quen với mặt chữ.
 - Hướng dẫn cá nhân luyện đọc tiếng khó, từ khó nhiều lần. Thường xuyên 
nhắc nhở, theo dõi để uốn nắn kịp thời khi các em phát âm chưa chuẩn. Nếu đọc 
sai chỗ nào thì yêu cầu đọc lại đúng thì mới đọc tiếp. Nếu 3 lần đều sai thì giáo 
viên đọc mẫu lại. Xếp học sinh ngồi đầu bàn để tiện việc giúp đỡ. Cho học sinh 
có kỹ năng phát âm tốt kèm thêm những em phát âm chưa đúng trong những giờ 
luyện thêm. Vận dụng phương pháp luyện đọc theo mẫu, yêu cầu học sinh nghe 
và nhìn giáo viên (học sinh đọc tốt) đọc mẫu thật chuẩn, học sinh chú ý nghe và 
nhìn miệng để đọc theo. Giáo viên cần giảng, phân tích một cách đơn giản khi 
học sinh phát âm để phát âm đúng: s/x; r/d/gi; ch/tr; l/n Việc luyện phát âm 
được thực hiện thường xuyên trong các tiết Tập đọc và một số môn học khác, 
nhưng nó cũng là việc làm rất cần thiết trong tiết chính tả. Để học sinh dễ nhận 
diện nhằm khắc sâu cách phát âm đúng ta có thể hướng dẫn: 
 Ví dụ: “con sâu”, “xâu kim”
 s
 âu 
 x
 + Rèn cho học sinh phát âm theo đúng chữ viết.
 Ví dụ: phát âm “cây tre” chứ không phải “cây che” 
 “lo lắng” chứ không phải “no nắng” 
 + Hướng dẫn cho học sinh phát âm đúng thanh hỏi, thanh ngã
 Ví dụ: “nỗi buồn” chứ không phải “nổi buồn”
 7
 Giáo viên Nguyễn Thị Thảo – Trường Tiểu học Tây Phong Một số biện pháp giúp học sinh lớp Ba viết đúng chính tả
Việc giải nghĩa từ thường được thực hiện trong tiết Tập đọc, Luyện từ và câu, 
Tập làm văn, nhưng nó là việc làm không thể thiếu trong tiết chính tả khi mà 
học sinh không thể phân biệt từ khó dựa vào phát âm hay phân tích cấu tạo 
tiếng. Có nhiều cách để giải nghĩa từ cho học sinh. Giáo viên giải nghĩa từ mới ở 
phân môn Tập đọc kết hợp đặt câu. Nếu học sinh đặt câu đúng tức là học sinh đã 
hiểu nghĩa từ; tìm từ cùng nghĩa, trái nghĩa, miêu tả đặc điểm hoặc sử dụng vật 
thật, mô hình, tranh ảnh, Với những từ nhiều nghĩa giáo viên phải đặt từ đó 
trong văn cảnh cụ thể để giải nghĩa từ.
 Ví dụ:
 - Dạy Chính tả (Nghe – viết): Người mẹ – Tập 1, tr.30
 Nội dung viết: Nhờ Thần Đêm Tối chỉ đường, bà vượt qua bao nhiêu khó 
khăn, hi sinh cả đôi mắt của mình để giành lại đứa con đã mất.
 Học sinh đọc và viết “giành” thành “dành”. Giáo viên giúp học sinh hiểu 
nghĩa: giành là tranh giành, giành phần hơn về mình được viết là (gi) còn dành 
là để dành, dành dụm, dỗ dành được viết là (d)
 b.5. Giúp học sinh viết đúng chính tả qua các bài tập
 Các dạng bài tập chính tả thường gặp ở lớp Ba trong HKI là các dạng bài: 
Bài tập điền vào chỗ trống (Bài tập điền khuyết); Bài tập tìm từ; Bài tập tìm 
tiếng; Bài tập giải câu đố; Bài tập lựa chọn. Sang HKII có thêm dạng Bài tập đặt 
câu (Bài tập phân biệt hai từ trong từng cặp từ). Muốn các em làm tốt các dạng 
bài tập thì giáo viên phải hướng cho học sinh biết xây dựng cái đúng, loại bỏ cái 
sai. Bên cạnh việc cung cấp cho học sinh những qui tắc chính tả, hướng dẫn học 
sinh thực hành, luyện tập nhằm hình thành kĩ năng, kĩ xảo chính tả, cần đưa ra 
những trường hợp viết sai để hướng dẫn học sinh phát hiện sửa chữa rồi từ đó 
hướng học sinh đi đến cái đúng. Khi thực hành làm các bài tập sau chúng ta nên 
tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Có thể cho cá nhân tự làm bài vào vở, 
cũng có thể cho hoạt động theo nhóm để tạo không khí thi đua sôi nổi và kích 
thích hứng thú học tập cho học sinh. Giáo viên cần luyện cho các em viết đúng 
chính tả qua các dạng bài tập cụ thể như sau: 
 a) Bài tập điền vào chỗ trống: Với dạng bài tập này thường giúp học sinh 
điền đúng âm đầu, vần vào chỗ chấm. 
 Ví dụ: Bài tập 2 a) – TV3, Tập 1, tr. 22
 9
 Giáo viên Nguyễn Thị Thảo – Trường Tiểu học Tây Phong