Sáng kiến kinh nghiệm Một vài giải pháp rèn luyện kĩ năng học tốt môn Âm nhạc Lớp 3 đối với dân tộc thiểu số

 Một vài giải pháp rèn luyện kỹ năng học tốt môn Âm nhạc lớp 3 đối với học sinh dân tộc thiểu số 
 ở trường TH Võ Thị Sáu
 PHỤ LỤC
TT Nội dung Trang
 Phần thứ nhất: PHẦN MỞ ĐẦU 1
 I ĐẶT VẤN ĐỀ 2
 II MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 2
 I CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ 3
 II THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ 3
 1 Thuận lợi 3
 2 Khó khăn 4
 CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT 
 III 5
 VẤN ĐỀ
IV TÍNH MỚI CỦA GIẢI PHÁP 15
 V HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 16
III Phần thứ ba: PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16
 1 Kết luận 16
 2 Kiến nghị 17
Giáo viên: H’ ĐôCa Byă Trường TH Võ Thị Sáu 
 1 Một vài giải pháp rèn luyện kỹ năng học tốt môn Âm nhạc lớp 3 đối với học sinh dân tộc thiểu số 
 ở trường TH Võ Thị Sáu
 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
 Âm nhạc là môn học có đặc thù riêng, nó không đòi hỏi sự chính xác một 
cách tuyệt đối nhưng đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, đam mê và năng 
khiếu mà điều này không phải học sinh nào cũng có được. Xuất phát từ thực 
trạng giảng dạy môn Âm nhạc cho học sinh ở lứa tuổi tiểu học để các em có thể 
học tốt và đạt kết quả tốt là điều rất quan trọng, không chỉ phụ thuộc vào chương 
trình giảng dạy mà còn phụ thuộc vào ý thức học tập và rèn luyện của các em 
cùng với sự quan tâm chăm sóc tạo điều kiện của nhà trường, gia đình và xã hội.
 Chính vì vậy việc giảng dạy Âm nhạc cho học sinh tiểu học nói chung và 
học sinh lớp 3 nói riêng nhằm giáo dục thẩm mĩ Âm nhạc cho các em, cung cấp 
cho các em những hiểu biết sơ giản về nghệ thuật âm nhạc thông qua bài hát. 
Học hát là một quá trình học tập và rèn luyện lâu dài, để học sinh biết cách hát 
tự nhiên, đúng giai điệu lời ca, biết cách lấy hơi, hát rõ lời và bước đầu hát diễn 
cảm, các em có khả năng trình bày bài hát theo hình thức đơn ca, tốp cathông 
qua những bài hát các em biễu diễn giáo dục tình cảm tốt đẹp nhằm nâng cao 
cảm thụ âm nhạc, tạo cho các em sự tự tin, yêu đời khả năng tham gia ca hát 
trong và ngoài trường học. Mặc dù môn học này không đạt mục tiêu giúp các em 
trở thành người biểu diễn hoặc sáng tác Âm nhạc chuyên nghiệp, mà mục tiêu 
trọng tâm nhằm cung cấp những kiến thức, kĩ năng, thái độ phù hợp với lứa tuổi 
và năng lực cho học sinh, giúp học sinh phát triển một cách toàn diện, bồi dưỡng 
tình cảm trong sáng lành mạnh, hướng tới cái tốt đẹp, để các em xác định được 
trách nhiệm công dân trong việc xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản 
sắc dân tộc trong đó có văn hóa Âm nhạc.
 Là một giáo viên trực tiếp bám sát, giảng dạy bộ môn, bản thân nhận thấy 
phần lớn các em chỉ hát thuộc lời ca mà chưa cảm nhận được cái hay, cái đẹp 
của âm nhạc. Đứng trước những hạn chế thực tế tôi đưa ra một số kinh nghiệm 
về phương pháp giúp học sinh học tốt môn Âm nhạc lớp 3, bởi vì ở lớp 3 ngoài 
phần học hát các em còn học thêm một số các nốt nhạc, cách ghi nhạc, kí hiệu 
âm nhạc, vị trí nốt nhạc, để tạo nền tảng cho các em học tốt ở chương trình Âm 
nhạc lớp 4, 5 và các cấp học tiếp theo.
 II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
 1. Thuận lợi 
 Sau 10 năm triển khai Nghị quyết 40 của Quốc hội về đổi mới chương 
trình GDPT, toàn ngành đã tham gia vào công cuộc cải cách giáo dục toàn diện 
từ chương trình, nội dung, đánh giá và sử dụng thiết bị dạy học. Cùng với các 
môn học khác, môn Âm nhạc ở cấp Tiểu học cũng đã thực hiện đổi mới một 
cách cơ bản và toàn diện, đáp ứng được mục tiêu của cấp học nói chung và mục 
tiêu của môn Âm nhạc nói riêng.
 Được sự quan tâm của Ban lãnh đạo nhà trường luôn tạo điều kiện thuận 
lợi trong việc dạy học.
 Giáo viên: H’ ĐôCa Byă Trường TH Võ Thị Sáu 
 3 Một vài giải pháp rèn luyện kỹ năng học tốt môn Âm nhạc lớp 3 đối với học sinh dân tộc thiểu số 
 ở trường TH Võ Thị Sáu
 III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Thứ nhất: Vận dụng các kĩ năng hát và phương pháp rèn luyện cơ 
bản
 Tập hát, học các bài hát là một trong những nội dung quan trọng trong 
chương trình học hát, các kĩ năng hát gồm có:
 + Tư thế hát
 + Hơi thở
 + Hát đồng đều 
 + Hát chính xác và rõ lời bài hát.
 Về tư thế hát: Trong quá trình tập hát, trước hết phải luyện tư thế hát, khi 
đứng hát đầu không nghiêng, vai không so, hai tay buông dọc theo thân thoải 
mái không để tay lên bàn hay chống cằm. Khi ngồi hát hai tay đặt trên đầu gối, 
ngực thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia. Khi mà học sinh 
thực hiện đúng tư thế học hát rồi thì sẽ tạo cho việc hít thở thoải mái, phát âm, 
nhã chữ dễ dàng, tập tư thế hát đúng giúp cho việc hô hấp thuận lợi.
 Về kĩ năng lấy hơi ( hơi thở): Chỉ huy, điều khiển học sinh biết cách lấy 
hơi vào đầu câu hát, không lấy hơi vào giữa các tiếng trong một câu hát, khi các 
bài hát có nhịp độ chậm hay vừa phải, cho các em lấy hơi chậm, hít bằng mũi, 
đánh dấu những chỗ cần lấy hơi trong bài hát để học sinh thực hiện đúng và hát 
tốt. 
 Ví dụ: Khi dạy bài hát “ Lớp chúng ta đoàn kết” SGK trang 12, chú ý cho 
học sinh lấy hơi ở đầu câu hát để các em sử dụng hơi thở linh hoạt hát đúng và 
đều giọng.
 Về kĩ năng hát đồng đều có thể vận dụng phương pháp thu hút sự chú ý 
của học sinh bằng cách dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác bắt nhịp hoặc 
đánh đàn dạo nhạc ra hiệu lệnh đếm để vào bài hát.
 Ví dụ: Khi dạy bài hát “ Con chim non” SGK trang 14, bởi vì bài hát này 
thuộc nhịp 3/4 nên khi hát cần đếm nhịp 2/3 để học sinh hòa giọng hát.
 Về kĩ năng hát chính xác, phát âm nhã chữ bài hát: Các em đa số là học 
sinh dân tộc thiểu số vốn từ ngữ các em còn nhiều hạn chế, đọc thiếu nhiều dấu 
thanh nên khi dạy hát tôi luôn tăng cường hỗ trợ Tiếng việt bằng cách tự tập đọc 
lời ca, tập đọc trôi chảy, mạch lạc, phát âm rành rọt, rõ lời, lấy bút chì gạch chân 
các tiếng có dấu luyến trong bài hát để tập đọc nhã chữ, khi đó khi tập hát dễ 
dàng hơn, hát đúng và rõ lời ca, các em hiểu được nội dung ca từ của bài hát, 
biết được sự kết hợp chặt chẽ giữa giai điệu và lời ca.
 Ví dụ: Trong bài hát “ Em yêu trường em”, bài hát này dài và gồm hai lời 
ca, vì vậy yêu cầu học sinh tự tập đọc đúng lời ca, chú ý đọc đúng các dấu luyến 
trong bài ở những tiếng, từ: cô giáo, sách đến, vàn, nắng thu
 Giáo viên: H’ ĐôCa Byă Trường TH Võ Thị Sáu 
 5 Một vài giải pháp rèn luyện kỹ năng học tốt môn Âm nhạc lớp 3 đối với học sinh dân tộc thiểu số 
 ở trường TH Võ Thị Sáu
bài hát và thể hiện tốt để khi hát mẫu cho học sinh nghe gây được sự hứng thú, 
các đồ dùng dạy học chuẩn bị đầy đủ sẽ làm cho giờ học đạt hiệu quả cao hơn.
 Thứ tư: Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học
 * Phương pháp dạy học theo nhóm đối tượng 
 Thực hiện công văn 9832/ BGD&ĐT - GDTH ngày 1 tháng 9 năm 2006, 
CV 9890/ BGD&ĐT – GDTH ngày 17 tháng 9 năm 2007 về việc hướng dẫn nội 
dung, phương pháp giáo dục cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, CV 
5842/BGD&ĐT –VP ngày 01 tháng 09 năm 2011 hướng dẫn điều chỉnh nội 
dung dạy học, thông tư 22/2016/TT – BGD&ĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 sửa 
đổi, bổ sung một số điều của Quy định đánh giá học sinh tiểu học ban hành kèm 
theo Thông tư số 30/2014/TT - BGDDT ngày 28 tháng 8 năm 2014 của Bộ 
trưởng Bộ Giáo dục đào tạo. Được lãnh đạo nhà trường giao quyền chủ động 
cho giáo viên nên ngay từ đầu năm học, sau khi dạy, tôi tiến hành kiểm tra khảo 
sát, lập kế hoạch dạy học, xin ý kiến chỉ đạo của tổ chuyên môn và nhà trường 
và phân loại học sinh trong lớp thành những nhóm đối tượng như sau:
 Nhóm 1: Gồm những học sinh khó khăn ( khó khăn về đọc, khó khăn về 
hoàn cảnh gia đình)
 Nhóm 2: Gồm những học sinh đạt chuẩn
 Nhóm 3: Gồm những học sinh năng khiếu
 Căn cứ vào các đối tượng học sinh, trong các giờ học, tôi luôn luôn gần 
gũi, thân thiện, quan tâm tất cả học sinh nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý từng em, 
và giành thời gian giúp đỡ học sinh khó khăn. Các buổi ôn tập bài hát tôi yêu 
cầu các em thực hiện nhiệm vụ với 4 mức khác nhau trong cùng một giờ học.
 Đối với nhóm 1, trong mỗi tiết học tôi yêu cầu học sinh đọc luyện lời ca 
nhiều hơn các em ở nhóm 3, chỉ ở mức hát đúng giai điệu và lời ca bài hát. Khi 
hát tôi chỉ yêu cầu các em hát 1 câu nhạc để tránh gây tình trạng nặng nề, áp lực 
với các em.
 Ví dụ. Khi dạy bài hát "Đếm sao" trang 8 của nhạc sĩ Văn Chung, sách 
giáo khoa Âm nhạc lớp 3. Khi hướng dẫn đọc lời ca tôi cho các em ở nhóm 3 
đọc lời ca kết hợp lồng theo tiết tấu trước, sau đó gọi lại các em ở nhóm 1 đọc, 
để kịp thời uốn nắn và sử sai khi các em đọc mất dấu, rồi liên tiếp gọi các em 
tiếp theo đọc lời ca, vì khi các em đã đọc chuẩn và chính xác lời ca thì các em 
mới thật sự cảm nhận được ca từ, sắc thái của bài hát. Để tránh giáo viên làm 
việc nhiều, trước khi chuyển sang dạy hát tôi cho các em ở nhóm 1 đọc lại từng 
câu bài hát, Các em nhóm 2 nghe bạn mình đọc, còn các em nhóm 3 đọc lời ca 
kết hợp tiết tấu để khi tập hát cả lớp sẽ hát đúng nhịp độ, tiết tấu của bài hát, tiến 
trình dạy hát giữa trò và cô nhẹ nhàng hơn. Khi ôn luyện bài hát thì tôi theo dõi 
quan sát, nhắc nhở và giúp đỡ khi các em gặp khó khăn còn rụt rè tham gia ca 
hát.
 * Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan
 Giáo viên: H’ ĐôCa Byă Trường TH Võ Thị Sáu 
 7 Một vài giải pháp rèn luyện kỹ năng học tốt môn Âm nhạc lớp 3 đối với học sinh dân tộc thiểu số 
 ở trường TH Võ Thị Sáu
 * Phương pháp trò chơi
 Trò chơi giúp các em thay đổi không khí học tập và phát triển cả về năng 
khiếu lẫn tư duy. Trò chơi học tập là hình thức học tập thông qua trò chơi. ''Học 
mà chơi, chơi mà học '' tạo ra sự hứng thú và niềm tin trong học tập, duy trì được 
khả năng chú ý của các em trong tiết học. Trò chơi học tập không chỉ nhằm giải 
trí mà còn góp phần củng cố tri thức, kĩ năng học tập cho học sinh. Việc sử dụng 
trò chơi học tập trong quá trình dạy học nhằm làm cho việc tiếp thu tri thức, rèn 
kĩ năng bớt đi khó khăn, có thêm sự sinh động, hấp dẫn, phát huy tính tự giác, 
tích cực, rèn cho học sinh tính mạnh dạn, tính thi đua, tính kỉ luật... do đó hiệu 
quả học tập của các em cao hơn. Vì vậy khi tổ chức trò chơi học tập, tôi đã đưa 
ra nội dung trò chơi gắn liền với mục tiêu của bài học, luật chơi đưa ra rõ ràng, 
đơn giản, dễ nhớ, dễ thực hiện, điều kiện và phương tiện tổ chức trò chơi phong 
phú, hấp dẫn, sử dụng trò chơi đúng lúc, đúng chỗ. Có như vậy mới kích thích 
sự thi đua giành phần thắng cho các em bên tham gia. 
 Ví dụ. Khi dạy bài hát" Gà Gáy" trang 7, Sách giáo khoa Âm nhạc lớp 3. 
Tôi hướng dẫn Trò chơi “Cùng hòa tấu”, tác dụng của trò chơi giúp học sinh vừa 
hát vừa kết hợp sử dụng các nhạc cụ gõ đệm hoặc vỗ tay theo đúng nhịp, phách, 
tiết tấu lời ca. Tôi chuẩn bị thanh phách, song loan, trống nhỏ, về cách chơi tôi 
chia lớp thành 3 nhóm. Nhóm 1: Song loan, nhóm 2: Thanh phách, nhóm 3: 
Trống nhỏ. Khi tôi đưa 1 ngón tay: Nhóm 1 vừa hát vừa gõ song loan đệm theo 
phách, đưa 2 ngón tay: Nhóm 2 vừa hát vừa gõ thanh phách đệm theo nhịp. Đưa 
3 ngón tay: Nhóm 3 vừa hát vừa gõ trống nhỏ đệm theo nhịp, khi xòe cả 5 ngón 
tay: Tất cả 3 nhóm cùng hát và gõ đệm, hoặc khi dạy bài hát “Tiếng hát bạn bè 
mình” tôi thực hiện trò chơi chọn đáp án đúng để học sinh ghi nhớ được nội 
dung bài hát.
 Trò chơi chọn đáp án đúng
 A. Nói lên tình yêu thương cùa thầy cô, bạn bè
 B. Nói lên ước mơ của các em
 C. Nói lên ước mơ của tuổi thơ được sống trong hòa bình và tình bạn bè 
thân ái
 Giáo viên: H’ ĐôCa Byă Trường TH Võ Thị Sáu 
 9