Sáng kiến kinh nghiệm Trải nghiệm thực tế cho học sinh Lớp 3 trong Chương trình GDPT 2018

 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến:
 “Trải nghiệm thực tế cho học sinh lớp 3 trong Chương trình 
 GDPT 2018”.
 1. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn.
 2. Tác giả:
 - Họ và tên: Phạm Trung Tuyên
 - Chức vụ, đơn vị công tác: Giao viên - Trường Tiểu học Hùng Tiến.
 - Điện thoại di động: 
 3. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 - Đơn vị: Trường Tiểu học Hùng Tiến
 - Địa chỉ: Thôn Bắc Tạ - Hùng Tiến - Vĩnh Bảo - Hải Phòng
 - Điện thoại: 02253884553
I. Mô tả giải pháp đã biết
 Như chúng ta đã biết, xu thế hiện nay thì hoạt động trải nghiệm thực tế 
vô cùng quan trọng. Đặc biệt đối với các em học sinh, nó giúp các em hình 
thành và phát triển đầy đủ các kỹ năng sống, đây cũng là cơ hội để giúp các 
em nhận thức đúng đắn hơn về tầm quan trọng của việc học tập, sự số gắng 
phấn đấu và nỗ lực của bản thân. Bên cạnh đó hoạt động trải nghiệm còn giúp 
các em hứng thú khám phá những điều mới mẻ, kỳ diệu của thiên nhiên, của 
cuộc sống, lao động và sáng tạo. Các em sẽ tham gia một cách chủ động, 
hứng khởi, nhiệt tình bởi thông qua hoạt động này các em có thể bắt đầu từ 
các khâu như chuẩn bị, thực hành, đánh giá kết quả, Cũng thông qua hoạt 
động trải nghiệm, các em được tự do trình bày ý tưởng, cách thực hiện và trực 
tiếp tham gia. Chính vì vậy sẽ tạo động lực, khơi gợi niềm đam mê, thích thú 
đối với các em. Sẽ hiệu quả hơn khi hoạt động trải nghiệm này song hành với 
các hoạt động dạy và học trên lớp, do đó ngay từ lứa tuổi đang cắp sách tới 
trường nếu các em được học tập và trải nghiệm thì chắc chắn sẽ trang bị cho 
các em sự tự tin, mạnh dạn và vững vàng trong cuộc sống hiện tại và tương 
lai.
 Nhưng trên thực tế, việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho học 
sinh đặc biệt là học sinh tiểu học còn gặp rất nhiều khó khăn. Như kinh phí tổ 
chức còn hạn hẹp, việc học văn hóa trên lớp chiếm thời lượng nhiều, lựa chọn 
không gian, địa điểm phù hợp cũng là một vấn đề cần đặt ra, lứa tuổi các em 
còn nhỏ nên việc tổ chức một số hoạt động còn gặp khó khăn để đảm bảo an 
toàn, cách thức hướng dẫn các em thực hiện để có hiệu quả, . Việc lựa chọn 
nội dung, hình thức, địa điểm và thời gian thực hiện cũng vô cùng khó khăn 
cho giáo viên và học sinh. Chính từ thực trạng đó mà các hoạt động trải 
nghiệm ở một số trường học chưa được khai thác triệt để và đạt hiệu quả. 
Trước tình hình đó, là một giáo viên đang ngày ngày đứng lớp, bản thân tôi 
luôn trăn trở và suy nghĩ để làm sao có những giải pháp giúp học sinh được 
tham gia thực hành trải nghiệm thực tế một cách thường xuyên và đạt hiệu 
quả cao nhất nhằm giúp các em trở thành những con người sống tích cực, tự cùng đơn giản và các em rất tự tin để nhận nhiệm vụ này. Qua đó tôi cũng 
biết thêm được về khả năng thực hành của các em trong cuộc sống hằng ngày.
 3
2. Giúp học sinh hiểu trải nghiệm là gì? và tầm quan trọng của trải 
 nghiệm.
 Trước khi muốn học sinh tham gia tiến hành trải nghiệm được tốt thì đòi 
hỏi giáo viên phải giúp các em hiểu được như thế nào gọi là trải nghiệm và 
tầm quan trọng của trải nghiệm. Đối với tôi cũng vậy, việc đầu tiên tôi sẽ 
giúp các em hiểu về trải nghiệm thông qua một cách hiểu đơn giản nhất. Thứ 
nhất cho các em nêu những hiểu biết của mình về trải nghiệm, nếu học sinh 
nêu đúng tôi sẽ tuyên dương trước lớp, nếu học sinh nêu chưa chính xác hoặc 
chưa hiểu thì tôi sẽ giúp các em hiểu thông qua những câu hỏi đơn giản nhất 
mà tôi đưa ra như sau?
+ Các bữa ăn hằng ngày của em là do ai chuẩn bị?
+ Quần áo em mặc do ai giặt?
+ Những hạt gạo chúng ta ăn hằng ngày được sản xuất như thế nào?
+ Cha ông ta đã chiến đấu, hi sinh gian khổ như thế nào để có hòa bình 
ngày nay? .
 Sau những câu hỏi đó, tôi sẽ yêu cầu học sinh trả lời theo ý hiểu của các 
em và tôi sẽ chốt ý: Như vậy tất cả những thứ mà chúng ta đã từng được tận 
hưởng mà không phải làm, không biết cách làm và bây giờ chính bàn tay của 
chúng ta sẽ trực tiếp làm; những sự việc, sự kiện chúng ta chỉ biết sơ qua 
bằng lí thuyết và bây giờ chúng ta sẽ được tận mắt chứng kiến thông qua các 
hoạt động thực tế của con người như hình ảnh người nông dân làm ra lúa gạo 
vất vả như thế nào hoặc các hình ảnh về sự chịu đựng tù đày gian khổ của cha 
ông ta trong chiến tranh được lưu giữ lại ở các bảo tàng,  đó chính là trải 
nghiệm của chúng ta. Từ việc giúp học sinh hiểu một cách đơn giản về trải 
nghiệm và cuối cùng tôi sẽ chốt bằng lí thuyết “Trải nghiệm là tổng hợp 
những kiến thức, kĩ năng hoặc những gì quan sát được thông qua việc tham 
gia hoặc tiếp xúc với các sự vật, sự kiện”.
 Sau khi giúp học sinh hiểu về trải nghiệm tôi tiếp tục cho các em tìm hiểu 
về tầm quan trọng của trải nghiệm, cũng tổ chức cho học sinh phát biểu ý 
kiến theo ý hiểu của các em và giáo viên sẽ là người chốt ý cuối cùng để giúp 
các em hiểu: Trải nghiệm giúp chúng ta khám phá thực tế để trưởng thành 
hơn; giúp chúng ta học tập, rèn luyện thêm về các kĩ năng sống để trong bất 
kì hoàn cảnh nào chúng ta cũng có thể bình tĩnh ứng phó; trải nghiệm sẽ giúp 
chúng ta mạnh mẽ hơn và vững vàng hơn trong cuộc sống.
 Đặc biệt tôi không quên nhắc nhở các em cần phải quan tâm nhiều hơn 
vào hoạt động trải nghiệm và đặc biệt cần tham gia một cách tích cực, chủ 
động tránh ngại khó khăn, gian khổ thì khi đó chúng ta mới thành công.
3. Xây dựng kế hoạch trải nghiệm
 Sau khi đã tìm hiểu và nắm bắt về đặc điểm tình hình của học sinh, đã 
làm cho các em hiểu trải nghiệm là gì và tầm quan trọng của trải nghiệm ra 
sao, tôi tiến hành xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm thực tế cho học sinh mà tôi có thể linh hoạt thay đổi thời gian, nội dung công việc và học sinh cụ 
thể trong từng tuần. Riêng chăm sóc công trình măng non thì tiến hành cả 
năm nên những tháng tiếp theo họcsinh vẫn tiếp tục chăm sóc song song với 
những hoạt động trải nghiệm khác
4. Nội dung trải nghiệm cho học sinh
* Công trình Măng non
* Trang trí lớp học
* Thiên nhiên xanh
* Cây hoa ngày Tết
* Thực phẩm sạch
5. Tổ chức cho học sinh thực hành trải nghiệm
 Trước khi tổ chức cho học sinh thực hành trải nghiệm tôi sẽ triển khai đến 
học sinh về kế hoạch trải nghiệm trong năm học, đồng thời nêu cụ thể nội 
dung trải nghiệm và thời gian để học sinh hiểu, định hình và chuẩn bị tinh 
thần thực hiện để kế hoạch trải nghiệm được thành công.
* Với nội dung Công trình Măng non.
Bước 1: Thông báo kế hoạch và nội dung trải nghiệm của tháng đó là trồng 
và chăm sóc Công trình Măng non.
Bước 2: Giới thiệu vị trí công trình Măng non của lớp đảm nhiệm.
Bước 3: Tổ chức cho học sinh nêu ý tưởng để thực hiện như thiết kế khuôn 
viên hình tròn, chữ nhật, hình thoi,  Chọn các loại cây, hoa phù hợp với 
điều kiện thời tiết, cách chăm sóc phù hợp.
Bước 4: Thảo luận, thống nhất chốt nội dung
Bước 5: Giao nhiệm vụ cho từng tổ về nhà chuẩn bị sản phẩm để trồng ở vị 
trí đã được phân công, các loại cây, hoa là những sản phẩm các em có thể sưu 
tầm của nhà các em, có thể mua bằng cách trích quỹ lớp. Và sau thời gian 3 
ngày yêu cầu học sinh nộp sản phẩm.
Bước 6: Thực hành
 Sau khi các em đã chuẩn bị đầy đủ cây, hoa, giáo viên sẽ hỗ trợ chuẩn 
bị công cụ lao động như cuốc, xô xách nước, . Và hướng dẫn các em thực 
hành theo từng bước như xới đất, tạo khuôn hình, cách bỏ cây xuống và tưới 
nước, tất cả đều được tôi làm mẫu bước 1 và sau đó yêu cầu các tổ thực hiện, 
tùy vào khả năng và sức khỏe của từng em tôi sẽ phân công công việc phù 
hợp cho từng em. Sau khi hoàn thành bước 1 là tạo bồn và trồng cây, hoa tôi 
sẽ tiếp tục phân công cho học sinh chăm sóc theo lịch như đã nêu ở phần kế 
hoạch và tiếp tục bổ sung trồng thêm nếu chưa hoàn thiện và cứ hằng tuần 
vào giờ ra chơi hoặc 10 phút đầu giờ nhiệm vụ của từng tổ là tưới cây, nhổ cỏ 
hoặc nhặt rác, ... Tôi thấy các em làm việc rất hứng khởi, rất hào hứng, 
nghiêm túc, có trách nhiệm nên công trình Măng non của lớp vẫn duy trì tốt.
* Trang trí lớp học thân thiện
 Trang trí lớp học thân thiện không phải là một việc làm mới mà quan 
trọng là cách làm nào phù hợp, cách làm nào phát huy sự sáng tạo của học 
sinh, cách làm nào học sinh là người chủ động thực hành, giáo viên chỉ là sinh làm việc tích cực, trách nhiệm và điều đặc biệt là tất cả các em đã được 
trải nghiệm, tự tay thực hành còn tôi chỉ là người hướng dẫn. Qua đây các em 
cũng rất vui và tự hào vì chính các em đã làm được một việc góp phần cho 
lớp học đẹp hơn.
* Thiên nhiên xanh
 Việc đưa thiên nhiên xanh vào lớp học cũng là một nội dung tôi chọn và 
khuyến khích học sinh tham gia thực hiện.
Với nội dung này tôi tiến hành như sau.
Bước 1: Nêu ý nghĩa của Thiên nhiên xanh
 Giải thích cho các em hiểu môi trường sống của chúng ta hiện nay đã 
có hiện tượng ô nhiễm do rác thải, xe cộ lưu thông nhiều, nạn phá rừng,  
làm cho môi trường sống của chúng ta ngày càng bị ảnh hưởng bởi sự ô 
nhiễm nghiêm
trọng rất ảnh hưởng đến đời sống của con người, chính vì vậy chúng ta cần 
tích cực giúp cho môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp nhằm hạn chế tối 
thiểu sự ô nhiễm đang ngày càng đe dọa con người. Là một học sinh tiểu học, 
tuổi còn nhỏ, sức còn yếu chưa làm được nhiều dự án mang tầm cỡ thì chúng 
ta hãy chung tay làm những việc bắt đầu nhỏ nhặt nhất phù hợp với lứa tuổi 
của các em đó là đưa thiên nhiên vào trường lớp. Cụ thể là những chậu hoa, 
những cây cảnh nhỏ tự tay các em trồng, chăm sóc. Như vậy một phần nào 
góp phần làm cho môi trường của chúng ta trở nên trong lành, sạch đẹp hơn. 
Và bắt đầu từ những việc nhỏ đó sẽ nuôi dưỡng trong tâm hồn các em một ý 
chí, nghị lực và nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công việc hiện tại để 
mai sau trưởng thành các em sẽ có những hiểu biết, hồi ức lại những việc làm 
lúc còn nhỏ để các em sẽ có những hành động, việc làm mang tầm vĩ mô 
nhằm góp phần bảo vệ môi trường của chúng ta.Với hoạt động này tôi tiến 
hành như sau:
Bước 2: Hướng dẫn HS tiến hành trải nghiệm với nội dung thiên nhiên xanh
 Yêu cầu mỗi học sinh về nhà tự tay chuẩn bị về các loại cây, có thể tự 
gieo, có thể tự trồng. Đặc biệt tự tạo ra các loại chậu, bình to nhỏ phù hợp với 
loại cây của các em. Tôi gợi ý học sinh, những loại cây sống không cần đất 
chỉ sống nhờ nước các em có thể tận dụng các chai lọ nhựa đem cắt tỉa tạo 
thành cái bình vừa đủ để cho nước và cây cảnh vào. Đối với những loại cây 
sống nhờ đất và nước thì cũng có thể sử sụng các chai lọ nhựa đã sử dụng 
hoặc sử dụng các vỏ trái dừa đã dùng ruột và nước để gieo hoặc trồng các loại 
cây vào trong đó. Tôi cho các em chuẩn bị nhanh thì 1 tuần, chậm thì 2 tuần 
và tổ nào chuẩn bị xong trước thì tổ đó mang lên trường để trồng hoa vào 
bình, vào chậu và trang trí ở cửa sổ và hành lang lớp học. Việc tạo các bình 
hoa và lựa chọn hoa trồng vào bình tôi là người gợi ý, hướng dẫn các em còn 
thực hành là do các em thực hiện. Với hoạt động này cho các em thi đua giữa 
bốn tổ, tổ nào sưu tầm và tạo được những bình hoa đẹp thì tổ đó sẽ được nhận 
xét tuyên dương, khen thưởng trước lớp. Các em làm việc rất tích cực, rất hào 
hứng, có những em đã tạo ra được những bình hoa vô cùng đẹp mắt.
Bước 3: Chăm sóc muốn tự tay mình được gắn những bông hoa, những chiếc lá do mình tự tạo 
lên cành cây để có một cành hoa hoàn chỉnh, một số bạn rất sáng tạo gắn hoa 
với khoảng cách của nhiều màu sắc khác nhau, không chồng chéo một màu 
về một chỗ. Đặc biệt hơn nữa các câu đối cũng đã được các em tạo nên và 
gắn lên cành cây, nhờ sự sáng tạo này mà cây hoa sau khi hoàn thành vô cùng 
sặc sỡ và mang đậm hương vị ngày Tết. Sau khi hoàn thành xong tôi đã yêu 
cầu các em đặt tên cho cây hoa và cái tên “Cây hoa đoàn kết” được nêu lên 
trong niềm vui và tự hào của các em.
Bước 3: Vận dụng trang trí nhà cửa
 Sau hoạt động này tôi đã yêu cầu học sinh về nhà tự tay trang trí những 
cành hoa tương tự trong dịp Tết. Ở lớp làm tập thể các em có thể làm những 
cây hoa to nhưng khi ở nhà các em có thể tạo những cành hoa nhỏ xinh phù 
hợp với điều kiện thực tế của các em.
 Qua hoạt động này tôi thấy vô cùng ý nghĩa, giúp các em được thực hành, 
được sáng tạo bằng chính bàn tay khối óc của các em để tạo ra những sản 
phẩm vô cùng giản dị nhưng tràn đầy ý nghĩa. Qua đây tôi thấy học sinh của 
mình vô cùng khéo léo và sáng tạo. Chính vì vậy chúng ta cần tổ chức nhiều 
hoạt động trải nghiệm tương tự để phát huy hết những khả năng, tố chất của 
các em.
* Thực phẩm sạch
 Thực phẩm sạch cũng là một nội dung tôi rất quan tâm để đưa vào trường 
học cho học sinh của tôi tiến hành trải nghiệm. Bởi vì đây là một nội dung rất 
gần gũi với thực tế hiện nay. Thứ nhất giúp các em được trải nghiệm thực tế 
làm ra những sản phẩm mà các em đã từng được ăn nhưng chưa bao giờ biết 
quá trình để tạo ra sản phẩm đó như thế nào. Thứ hai giúp các em biết cách 
tạo ra được những thực phẩm sạch để phục vụ cho bản thân, gia đình để đảm 
bảo sức khỏe. Từ đó tôi đã quyết định lựa chọn nội dung này cho học sinh trải 
nghiệm mặc dù biết hơi khó khăn khi thực hiện trên lớp và thực phẩm sạch 
tôi chọn để tổ chức cho học sinh thực hành là làm giá đỗ hoặc trồng hành 
ngò, 
Ví dụ : Làm giá đỗ
Bước 1: Yêu cầu học sinh chuẩn bị dụng cụ và vật phẩm theo tổ
Dụng cụ: Chậu đựng nước, rổ, khăn giấy, lá tre, lá chuối, túi ni lông màu 
đen, đậu xanh
Bước 2: Hướng dẫn thực hành
 Yêu cầu mỗi tổ chuẩn bị 1 chậu nước, đem đậu xanh bỏ vào chậu ngâm 
trong nước khoảng 8 - 12 tiếng, có nước ấm thì càng tốt. Ở trên lớp thì cho 
các em ngâm trong vòng 1 đêm. Hôm sau hướng dẫn các em làm tiếp bằng 
cách đổ nước trong đậu ra để ráo. Lấy 1 cái rổ rải lớp khăn giấy dưới (chú ý 
rải lớp giấy dày) tiếp theo rải đậu lên rồi phủ lớp giấy dày lên trên, tưới nước 
lên. Lấy cái đĩa nặng đè lên, tủ bịch ni lông đen lên. Hằng ngày vào giờ ra 
chơi hoặc buổi đầu giờ các em có nhiệm vụ lấy nước tưới vào rổ đậu này, 
ngày 3 - 4 lần, sau mỗi lần tưới xong lại đậy túi ni lông kín lại. Hằng ngày 
theo dõi đến lúc nào đậu lên mầm khoảng 2- 3cm là đạt yêu cầu. Đối với hoạt