SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm cho học sinh Lớp 3

 PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn sáng kiến :
 Giáo dục là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân. Đảng và Nhà nước ta 
coi: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Bậc Tiểu học được coi là bậc học “nền tảng”của 
hệ thống giáo dục quốc dân. Đó là tiền đề vững chắc cho việc đào tạo nguồn nhân lực, 
nhân tài đáp ứng nhu cầu cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
 Vì vậy, mục tiêu của giáo dục Tiểu học là nhằm giúp học sinh hình thành những 
cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ ,thể chất, thẩm 
mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên trung học cơ sở.
 Từ mục tiêu trên ta thấy: Công tác chủ nhiệm lớp là một trong hai nhiệm vụ chính 
của người giáo viên trong Nhà trường nói chung và trường Tiểu học nói riêng. Giáo viên 
chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trong công tác dạy học và giáo dục đạo đức cho học 
sinh. Là người đại diện cho nhà trường để quản lý toàn diện lớp học. Giáo viên chủ 
nhiệm lớp có những ảnh hưởng quan trọng đến quá trình rèn luyện đạo đức của học sinh. 
Thậm chí đối với mỗi học sinh, những tác động của giáo viên chủ nhiệm lớp có ảnh 
hưởng tích cực, làm thay đổi cuộc sống của các em. 
 Để làm tốt điều đó thì yêu cầu quan trọng được đặt ra là: Người giáo viên chủ 
nhiệm phải là người tổ chức, xây dựng lớp thành một tập thể đoàn kết, nhất trí, biết quản 
lý công việc của tập thể. Đây chính là môi trường, là phương tiện trực tiếp tác động tới 
sự phát triển nhân cách nói chung và trí tuệ học sinh nói riêng.
 Nhà giáo dục nổi tiếng “AXMAKARENCÔ” đã cho rằng: Tập thể là một cơ thể 
xã hội sinh động thể hiện sức mạnh tổng hợp của các thành viên. Sức mạnh của các 
thành viên mỗi khi đã liên kết lại một cách có mục đích, có tổ chức sẽ tạo ra sức mạnh 
chung của tập thể mạnh gấp nhiều lần sức mạnh của các thành viên riêng lẽ. 
 Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, người giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu 
học phải tận tâm, tận tụy với học sinh, phải yêu nghề, mến trẻ. Vì vậy, có thể nói rằng 
công tác chủ nhiệm lớp ở tiểu học là cực kì quan trọng. Bởi lẽ người giáo viên chủ 
nhiệm là ông thầy tổng thể giám sát tất cả mọi mặt hoạt động của học sinh. Xuất phát từ 
tình hình thực tế, là một giáo viên làm công tác chủ nhiệm, với những khó khăn và thách 
 1 PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu
 Lµ mét x· n»m ë phÝa T©y cña huyÖn LÖ Thñy, dân cư ở đây chủ yếu là của các 
xã vùng giữa lên định cư lập nghiệp, chủ yếu sống bằng vườn và rừng. Tuy thÕ nh­ng 
kinh tÕ cña x· nhµ vÉn ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh cã chiÒu h­íng gia t¨ng.Thu nhËp cña nh©n 
d©n ngµy cµng ®­îc n©ng cao.
 Tr­êng cã ®éi ngñ gi¸o viªn kh¸ ®«ng, cã nhiÒu ®ång chÝ gi¸o viªn d¹y giái cã 
kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y. Lµ mét trong nh÷ng tr­êng cã truyÒn thèng hiÕu häc tõ 
x­a ®Õn nay. §éi ngñ gi¸o viªn nhµ tr­êng l«n nªu cao tinh thÇn ®oµn kÕt, ®ång t©m hîp 
lùc thi ®ua: “D¹y tèt, häc tèt ”.
 Tr­êng cã 10 líp häc víi 23 ®ång chÝ gi¸o viªn - nh©n viªn trong biªn chÕ vµ hîp 
®ång. §­îc sù quan t©m cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng thÇy trß ®· v­ît qua mäi khã kh¨n 
lu«n phÊn ®Êu hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ nhiÒu n¨m liÒn 
tr­êng ®­îc huyÖn c«ng nhËn danh hiÖu tËp thÓ tiªn tiÕn.
2.1.1 Thuận lợi: - Học sinh đều là con em địa phương có truyền thống hiếu học, phần 
lớn các em ngoan, chăm chỉ, có ý thức học tập tốt.
 - Được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Ban giám hiệu Nhà trường, đề ra kế hoạch cụ 
thể cho từng tháng trong suốt năm học.
- Sự quan tâm tận tình từ phía phụ huynh học sinh.
- Có sự kết hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm, giáo viên tổng phụ trách Đội và giáo 
viên không chủ nhiệm trong công tác quản lý học sinh.
- Bản thân tôi là giáo viên có kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp, luôn nhiệt tình, 
năng nổ, quan tâm giáo dục học sinh về mọi mặt.
.- Tập thể lớp đoàn kết, có ý thức giúp đỡ lẫn nhau.
2.1.2 Khó khăn:
- Mỗi học sinh được lớn lên trong mỗi hoàn cảnh gia đình khác nhau. Các em phần lớn 
là con em gia đình nông dân và công nhân và các nghề nghiệp khác.
- Địa bàn các em sinh sống vẫn có tệ nạn ma xã hội xảy ra nên ít nhiều cũng bị chịu ảnh 
hưởng của môi trường xã hội xung quanh.
 3 sát đối tượng học sinh. Đây là một việc làm hết sức quan trọng, quyết định sự 
thành công trong công tác chủ nhiệm lớp.
 Khảo sát và phân loại đối tượng thông qua giáo viên chủ nhiệm cũ. Dùng 
phiếu liên lạc, học bạ và tìm hiểu trực tiếp từ học sinh để khảo sát. Qua đó để lựa 
chọn phương pháp dạy học phù hợp.
 +Kết quả phân loại qua khảo sát. 
- Tổng số: 26 em (Trong đó 15 nam và 11 nữ )
- Học sinh thuộc diện hộ cận nghèo: 01 em (em: Mai tài Tuấn Anh).
- Học sinh thuộc hộ gia đình nông dân là :14 em.
- Học sinh thuộc hộ gia đình công chức,viên chức: 3 em
- Học sinh có bố mẹ làm ngành nghề khác: 8em.
- Học sinh cá biệt về đạo đức: 01 em (em Võ Thành Đạt, Hoàng Minh Thắng). 
- Học sinh có năng khiếu về môn Cờ vua: (Nguyễn Quang Hòa; Đỗ Nhật Mai 
Anh, Hồ Văn Tài).
- Học sinh có năng khiếu về môn Tiếng Anh: (em: Mai Tài Tuấn Anh, Đỗ Nhật 
Mai Anh, Hồ Văn Tài, Nguyễn Quang Hòa).
- Học sinh có năng khiếu Viết chữ đẹp: Mai Tài Tuấn Anh, Đỗ Quốc Hiếu, Hồ 
Văn Tài, Hoàng Kim Chi, Nguyễn Thị Yến Chi.
- Học sinh có năng khiếu môn Toán: Nguyễn Quang Hòa; Nguyễn Ngọc Thiện; 
Mai Tài Tuấn Anh....
- Học sinh có năng khiếu về môn Tiếng Việt: Nguyễn Thị Thúy Hằng; Lê Thị 
Hồng Nhung....
 Từ việc tìm hiểu đối tượng học sinh, tôi đã xây dựng được kế hoạch chủ 
nhiệm phù hợp với tình hình học sinh trong lớp học.Việc lập kế hoạch giúp tôi có 
tầm nhìn xa, bao quát hơn trong công tác chủ nhiệm lớp.Vì thế, dựa trên sự tìm 
hiểu và nắm bắt hoàn cảnh của học sinh, dựa vào kế hoạch của nhà trường tôi lập 
kế hoạch tỉ mỉ sát thực. Phần chung tình hình lớp, có kế hoạch và biện pháp thực 
hiện cho cả năm rõ ràng cụ thể cho từng tháng, từng chủ điểm trong tháng. Có 
đánh giá, nhận xét từng tuần, tháng và sơ kết từng học kỳ. Phần đánh giá theo dõi 
 5 - Tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử với các em nhụt chí, xấu hổ trước bạn 
bè.
+ Đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, mồ côi cha mẹ, bố mẹ ly thân:
- Đối với những em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, tôi quan tâm gần gũi, động 
viên để các em khắc phục khó khăn, phấn đấu vươn lên học tập tốt. Phát động 
phong trào: “Giúp bạn nghèo vượt khó”; “Lá lành đùm lá rách”... để tranh thủ 
sự giúp đỡ của các bạn trong lớp. Đặc biệt phải gặp riêng phụ huynh để bàn bạc 
và khuyên họ khắc phục khó khăn tạo điều kiện cho con em học tập.
- Đối với học sinh hoàn cảnh mồ côi, bố mẹ ly thân, giáo viên chủ nhiệm thực sự 
phải là người mẹ, người cha thay thế bố mẹ các em bằng tình thương yêu tận 
tình, giúp đỡ các em.
+ Đối với học khá, giỏi, có năng khiếu đặc biệt:
- Đối với những đối tượng này, trong quá trình giảng dạy, cần kết hợp ra các câu 
hỏi, bài tập nâng cao, khó hơn ở tất cả các môn học để các em không nhàm chán 
và hứng thú học tập. Giáo viên cũng cần tư vấn với phụ huynh mua thêm sách 
tham khảo giải các bài tập khó cho các em, động viên các em tham gia các hội thi 
nhà trường cũng như ngành tổ chức.
- Bên cạnh các môn học, giáo viên chú ý đến việc rèn chữ viết, giữ gìn sách vở 
của các em, hàng tháng đánh giá xếp loại, khen thưởng để các em cùng nhau thi 
đua viết chữ đẹp.
- Với những học sinh có năng khiếu đánh cờ vua, bóng bàn, hát, vẽ.. tổ chức câu 
lạc bộ trong lớp cho các em tham gia chơi vào tiết sinh hoạt ngoại khóa, giờ ra 
chơi...nhằm phát huy tài năng của các em.
 Dù là đối tượng học sinh nào, giáo viên cũng cần lưu ý phương pháp tác 
động tình cảm, động viên khích lệ kịp thời, phối hợp với phụ huynh để giáo dục 
toàn diện về mọi mặt cho các em.
Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp lớp học.
 Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm 
học, tôi xây dựng kỷ cương, nề nếp của học sinh. Giao trách nhiệm cụ thể, rõ 
 7 20/10; chào mừng ngày 20/11; 22/12/; 3/2, 8/3... đều có tổng kết, rút kinh nghiệm. Khen 
thưởng động viên học sinh, 2 lần / 1 học kì .
- Tổ chức cho học sinh học tập nội quy trường, lớp.
- Xây dựng nề nếp và năng lực tự quản của học sinh.
Biện pháp 3: Giáo dục những phẩm chất đạo đức và kĩ năng sống cho học sinh.
- Giáo dục cho các em những chuẩn mực đạo đức về hành vi, thái độ đối với bạn bè, 
thầy cô, bản thân mình. Ghi nhớ năm điều Bác Hồ dạy cho học sinh, học tập nội quy của 
nhà trường, của đội, của lớp. Thường xuyên nêu gương người tốt, việc tốt cho các thành 
viên khác để học tập, phấn đấu.
 - Động viên, khuyến khích, tuyên dương kịp thời những học sinh có sự cố gắng vươn 
lên trong học tập và rèn luyện.
- Kết hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh để giáo dục kĩ năng sống cho 
học sinh. Cụ thể: Đầu mỗi buổi học, trong giờ ra chơi, các buổi sinh hoạt tập thể, buổi 
học ngoại khóa cũng như lồng ghép vào các tiết học chính khóa, tôi thường trao đổi, trò 
chuyện với học sinh, từ đó uốn lời ăn, tiếng nói và cử chỉ giao tiếp cho các em. Đồng 
thời hướng dẫn cho các em những kĩ năng cơ bản để các em tự phục vụ bản thân như: 
chải đầu, cột tóc, cắt móng tay, móng chân, đánh răng, rửa mặt. Hướng dẫn các em kĩ 
năng tham gia giao thông an toàn. Tổ chức các em thi tìm hiểu về an toàn giao thông, tổ 
chức các trò chơi để giáo dục an toàn giao thông cho các em, an toàn về sông nước... 
Ngoài ra tổ chức cho các em đóng vai trong các câu chuyện giao thông, đuối nước để từ 
đó các em có ý thức tốt trong việc tham gia giao thông, an toàn sông nước. 
 Trong nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, ở các đơn vị trường khác nhau, học 
sinh của tôi luôn đảm bảo được an toàn trên đường đi học và cũng như ở nhà.
 Trong giai đoạn hiện nay, công tác chủ nhiệm lớp ngày càng đòi hỏi sự dày công, 
tận tâm của người giáo viên hơn nữa. Trong một xã hội đang phát triển, mặt trái của 
kinh tế thị trường và sự bùng nổ của công nghệ thông tin đã có nhiều tác động tiêu cực 
đến quá trình hình thành nhân cách của học sinh. Thường xuyên giáo dục các em tránh 
xa các tệ nạn xã hội, không để tệ nạn xã hội xâm nhập vào các em. Cụ thể: Phân tích tác 
hại của các tệ nạn xã hội để các em có định hướng tránh xa. 
 9 Hướng dẫn các em chuẩn bị bài chu đáo, khi cô giáo giảng bài phải chú ý nghe 
giảng không nói chuyện riêng. Xây dựng phong trào thi đua trong học tập như phong 
trào “đôi bạn cùng tiến”, “Bông hoa điểm tốt tặng cô”, thi đua giữa cá nhân với cá 
nhân, giữa nhóm này với nhóm kia. 
 Những phong trào thi đua học tập vừa nêu các em rất hào hứng tham gia. Thường 
xuyên lấy gương những em học tốt, chữ đẹp, những em có ý thức vươn lên trong học tập 
để khen ngợi, từ đó những em khác noi theo. Đồng thời nhắc nhở nhẹ nhàng đối với 
những em chưa cố gắng trong học tập, phân công học sinh khá giỏi kèm cặp học sinh 
yếu. Đặc biệt tôi thường xuyên kiểm tra, đánh giá một cách khách quan để nắm bắt tình 
hình và điều chỉnh ngay kế hoạch chỉ đạo việc học của học sinh được tốt hơn.
Biện pháp 5: Giáo dục lao động xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp. 
 Lứa tuổi các em chưa yêu cầu ở mức độ công việc nặng. Bước đầu giáo viên giúp 
các em làm quen với những buổi trực nhật, vệ sinh, chăm sóc hoa và đặc biệt là chú 
trọng vệ sinh cá nhân hằng ngày.
 Lên lịch trực nhật cho từng tổ rõ ràng, cụ thể. Hướng dẫn ban vệ sinh môi trường 
điều khiển, quản lý việc trực nhật của các tổ viên.
 Cuối tuần có đánh gia, tuyên dương tổ, cá nhân có ý thức trực nhật tốt. Kết quả các 
em rất thích công việc trực nhật, chăm sóc hoa, vệ sinh trường lớp sạch, đẹp.
Biện pháp 6: Tổ chức các hoạt động vui chơi, rèn luyện thể lực bảo vệ sức khoẻ.
 Thông qua những tiết học thể dục tôi luôn cho học sinh hiểu được tầm quan trọng 
của việc rèn luyện thể dục thể thao.
 Tổ chức cho các em tập luyện các động tác thể dục trong chương trình và tập múa 
các bài hát của Đội. Nhìn chung các em rất hào hứng.
 Tổ chức cho các em tham gia các trò chơi dân gian, qua đó nhằm giáo dục truyền 
thống tốt đẹp mang bản sắc văn hóa của địa phương; đất nước.
 Luôn tạo không khí vui tươi thoải mái trong các tiết học bằng các trò chơi mà các 
em yêu thích.
Biện pháp 7: Công tác Đội Thiếu niên Tiền phong và Sao nhi đồng.
 11