SKKN Một vài kinh nghiệm giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Lớp 3

 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài
 Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm chú trọng hàng đầu về Giáo dục, cho nên việc 
bồi dưỡng nhân tài cho đất nước là không thể thiếu được. Với mục tiêu đào tạo con người 
toàn diện để’ cùng sánh vai yêu cầu chung của đất nước Việt Nam trong thời kỳ phát triể’n 
“Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá” thì xu thế phát triể’n đó đòi hỏi con người ngày càng 
phải trở nên năng động hơn, linh hoạt hơn trong việc ứng phó với mọi tình huống, hoàn 
cảnh trong cuộc sống. Vì vậy nhiệm vụ của những người làm công tác giáo dục là phải đào 
tạo ra những chủ nhân tương lai của đất nước không chỉ giỏi về tri thức khoa học mà còn 
có kĩ năng sống phong phú. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh từ trên ghế nhà trường là 
yêu cầu cần thiết giúp học sinh có những kĩ năng cơ bản để’ xử lí với những vấn đề nảy 
sinh trong cuộc sống và học tập, giúp cho các em có một hành trang vững chắc và yên tâm 
hơn khi xây dựng tương lai của mình.
 Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường da'll'ơ thanh nhiêm vu băt buôc 
cua mỗi giao viên. Thực tê' nhưng ngươi lam công tac giao duc phải thực sự la' ngươi cha, 
ngươi me thư 'hai cua cac em mới hiêu hết hoan canh, tinh cach riêng cua tưng học sinh. 
Từ đó giáo viên mới giúp được cac em phat huy năng lưc cua ban thân, xoa bo dân nhưng 
măc cam, khiêm khuyêt. Đăc biêt chung ta co 'thê giáo dục cho các em những kĩ năng sống 
liên quan đến việc hình thành nhân cách con người, giúp các em biết thích nghi, ưng pho'với 
mọi hoàn cảnh, vượt lên số phận của chính mình. Các em biết cảm thông, biết yêu thương 
và chia sẻ với những niềm vui, nỗi buồn cùng mọi người nhất là những người mà các em 
tin cậy nhất.
 Từ những vấn đề trên cùng với nhiều năm công tác, giáo viên thiết nghĩ mình luôn 
có trách nhiệm giúp các em hình thành những kĩ năng sống cần thiết cho bản thân ngay 
dươí maí trươhg Tiểu học . Vì thế giáo viên chọn đề tài: “Một vài kinh nghiệm giáo dục kĩ 
năng sống cho học sinh lớp 3”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Giáo viên chủ nhiệm lớp vô cùng quan trọng trong công tác giáo dục học sinh để’ 
từ đó đề ra những giải pháp hợp lí nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và góp phần rèn 
luyện nhân cách, kĩ năng sống của học sinh.
 Nắm vững vai trò và trách nhiệm của người giáo viên chủ nhiệm lớp qua các thông 
tư, nhất là thông tư mới nhất để’ áp dụng vào công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả cao nhất.
 Đề ra những biện pháp, giải pháp cụ thể’ đưa vào áp dụng thực tế nhằm nâng cao 
giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh lớp 3A nói riêng và học sinh toàn trường Tiể’u học 
Hà Huy Tập nói chung.
 3.Đối tượng nghiên cứu:
 Nghiên cứu một số biện pháp sư phạm giáo dục kĩ năng sống trong công tác chủ 
nhiệm lớp để nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần rèn luyện nhân cách và kĩ năng sống 
cho học sinh.
 4. Giới hạn của đề tài
 Biện pháp giáo dục phù hợp gắn liền với thực tế có hiệu quả cao trong công tác chủ 
nhiệm cho học sinh lớp 3 trường Tiểu học Hà Huy Tập, huyện Krông Ana, tỉnh Đắk Lắk.
 5. Phương pháp nghiên cứu một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống đạt hiệu quả cao cho học sinh trong năm học 2015-
2016 tại lớp 3A - Trường Tiểu học Hà Huy Tập. Việc giáo dục đạt kết quả cao đó một phần 
có sự quan tâm và tạo điều kiện của Ban giám hiệu nhà trường, giáo viên chủ nhiệm lớp 
trước đó.
 Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thuận lợi là nhờ dạy học theo mô hình trường 
học mới VNEN. Trong các tiết học các em học theo hình thức cá nhân - căp - nhóm tương 
tác lấy học sinh làm trung tâm.
 Học sinh Tiểu học còn nhiều ngây thơ, hiếu động lại thích cái đẹp thực tế cho nên 
việc giáo dục kĩ năng sống cho các em qua cách trang trí ở lớp là rất quan trọng và cần thiết 
nhất.
 Học sinh ở bậc Tiểu học chủ yếu cần sự chỉ bảo nhẹ nhàng, dỗ dành của các thầy 
cô. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm cần có sự phối kết hợp nhịp nhàng cùng các giáo viên 
bộ môn khác, phụ huynh học sinh để giáo dục các em một cách tốt hơn.
 Trong lớp học hội đồng tự quản lơp là nhưng thanh viên mẫu mực, tích cực hoạt 
đông, làm việc có trách nhiệm cao để giúp giáo viên thuận tiện trong mọi hoạt động và các 
phong trào.
 Công tác giáo dục kĩ năng sống cho các em có rất nhiều thuận lợi nhưng cũng 
không ít khó khăn, cụ thể’:
 Học sinh lớp 3, các em còn nhỏ nên thời gian thực hiện các hoạt động học tập, nắm 
bắt các kĩ năng sống còn chậm chưa nhanh, nhiều lúc còn chưa hoàn thành đạo đức nên đòi 
hỏi giáo viên phải mất nhiều thời gian hỗ trợ, gi úp đỡ và quan tâm.
 Một vài giáo viên bộ môn chỉ chú trọng vào việc dạy và học bộ môn mà mình phụ 
trách, chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kĩ năng sống của các em khi mình giảng 
dạy. Họ nghĩ rằng đó là trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm.
 Trường ở địa bàn vùng nông thôn, học sinh trong lớp chiếm 99 % con các gia đình 
làm nông nghiệp nên một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến con em mình do điều 
kiện hoàn cảnh gia đình khó khăn hoặc có em bố mẹ đi làm xa phải ở với ông bà. Có em 
không cha, không mẹ, không một người thân thích nên phải nương tựa sống trong chùa...
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp:
 Giúp giáo viên chu nhiêm lớp lam tôt hơn vai tro' cua minh, giup cho hoc sinh phat 
triên môt cach hoan thiên hơn cả vê' thê châí lân tâm hôn từ đó giúp các em vững bước trên 
con đường hội nhập vào cuộc sống nhân loại.
 Giúp cho học sinh rèn luyện và phát huy được tiềm năng vốn có đồng thời khắc 
phục điể’m yếu còn mắc phải ở mỗi em.
 Công tác tự học, tự rèn của giáo viên ngày càng được nâng cao, trách nhiệm giáo 
viên chủ nhiệm ngày một có trách nhiệm tốt hơn, biết cập nhật thông tin kịp thời để’ có 
biện pháp giáo dục phù hợp, khoa học.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
 Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm không thể’ thiếu được trong 
dạy học. Quá trình làm công tác chủ nhiệm là một hệ thống có kế hoạch, biện pháp cụ thể 
mà người giáo viên đưa ra nhằm tổ chức hướng dẫn học sinh thực hiện tốt các hoạt động. 
Đây là việc nên làm của giáo viên. Khi bình bầu ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp. Giáo viên giúp phụ huynh nhìn 
nhận đúng đó là bầu ra những người năng nổ, nhiệt tình, có khả năng nắm bắt điều kiện và 
nơi ở của từng học sinh, biết bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của học sinh, sẵn sàng giúp 
lớp và trường làm tốt các phong trào.
 Giáo viên thông qua thời khóa biểu học ở lớp để các bậc phụ huynh nắm bắt được các 
môn học cụ thể của từng ngày, tiện cho việc nhắc nhở và kiểm tra con em ở nhà và những 
khi đi đến trường. Sau các buổi học có bài tập ứng dụng ở nhà, phụ huynh cần giám sát, 
đôn đốc các em thực hiện bài tập ứng dụng ở nhà và cách xử lý những tình huống có liên 
quan đến bài học trong cuộc sống. Giáo viên lấy thông tin về chỗ ở, số điện thoại của từng 
phụ huynh. Đồng thời cho phụ huynh biết số điện thoại của giáo viên để liên lạc khi cần 
thiết.
 Thời gian bắt đầu làm quen với lớp, giáo viên tiến hành cho các em điền thông tin 
của mình vào tờ giấy tự giới thiệu bản th ân. Giáo viên hướng dẫn cụ thể từng mục để các 
em hiểu và ghi rõ những mục trong tờ giấy một cách chính xác và cụ thể. Sau khi học sinh 
điền các thông tin của mình vào tờ giấy xong thì giáo viên tiến hành thu. Sau khi thu, gi áo 
viên xem kĩ từng học sinh để nắm bắt tình hình hoàn cảnh của mỗi em. Khi có đượ c kết 
quả các thông tin của mỗi cá nhân học sinh thì giáo viên cần có những biện pháp để kịp 
thời giúp đỡ cũng như giáo dục các em trong thời gian c ác em đến lớp. Đặc biệt là trong 
giảng dạy.
 Giáo viên nên gần gũi với các em giống như người mẹ, người chị, có khi là người bạn 
của các em để tâm sự, trao đổi với các em thì mới nắm bắt tâm tư, nguyện vọng cụ thể của 
từng học sinh. Đồng thời dành thời gian đến thăm gia đình của một số em có hoàn cảnh khó 
khăn để tìm hiểu và động viên giúp đỡ kịp thời. Khi làm việc này, giáo viên phải biết bản 
thân giáo viên lúc này là ai? Cần phải làm thế nào? Đó là luôn có sự đồng cảm, chia sẻ và 
hết sức tế nhị tránh làm gia đình các em đặc biệt là bản thân các em bị tổn thương.
 Trong các tiết học hay các tiết sinh hoạt của lớp thì giáo viên luôn động viên các em 
mạnh dạn, tự tin trong mọi hoạt động. luôn coi lớp là nhà, coi bạn bè như anh chị em của 
mình, coi thầy, cô như cha mẹ thì mọi trở ngại, khó khăn đều vượt qua.
 Mẫu giới thiệu bản thân của các em giáo viên đưa ra phải chi tiết, cụ thể như sau:
 GIỚI THIỆU VỀ BẢN THÂN
 1. Họ và tên học sinh: ..
 2. Năm sinh ..
 3. Dân tộc ..
 4. Đặc điểm gia đinh (con thương binh – liệt sĩ, có công với cách mạng, con hộ nghèo) 
 5. Gia đình có mấy con  Em là con thứ mấy .
 6. Sống chung: ..
 7. Họ tên cha, mẹ hoặc người thân ....
 8. Địa chỉ của gia đình: ..
 9. Số điện thoại để liên lạc: ..
 10. Kết quả học tập năm lớp 2: ..
 11. Môn học yêu thích: ..
 12. Môn học cảm thấy khó: ..
 13. Góc học tập ở nhà (có, không) ..
 14. Em sợ nhất điều gì?: ..
 15. Những người bạn thân nhất của em: ..
 16. Sở thích: .. Ví dụ: Em Trần Văn Vũ là một học sinh chưa hoàn thành vì trong các tiết học em 
thường hay nói chuyện, ít tham gia hoạt động nhóm với bạn cứ nghĩ mình giỏi hơn các bạn. 
Giáo viên đã chủ động gần gũi, nhắc nhở để em tiến bộ. Thời gian đầu em tiến bộ rất chậm, 
giáo viên không nản chí mà bằng kinh nghiệm cũng như tình yêu thương đối với em, giáo 
viên đã chủ động gặp và trao đổi với phụ huynh để có biện pháp. Sau đó đưa em vào các 
hoạt động trò chơi, văn nghệ của lớp và động viên, khích lệ em những thành tích dù là nhỏ 
nhất. Sang học kì II em đã tiến bộ hẳn, đã chú ý tham gia các hoạt động của nhóm, có nhiều 
tiến bộ trong học tập nhất là về chữ viết và được nhiều giáo viên giảng dạy khen ngợi.
 + Đối với những học sinh có năng lực và ý thức tự giác, đây là một yếu tố vô cùng 
thuận lợi cho giáo viên nhưng nếu giáo viên sử dụng không khéo thì nó không còn là mặt 
mạnh nữa. Cho nên, khi phát hiện ra những học sinh này, giáo viên bồi dưỡng về năng lực 
bằng cách có thêm câu hỏi, bài tập nâng cao dần so với kiến thức chuẩn nhằm kích thích 
các em tìm tòi, khám phá. Tránh sự nhàm chán vì bài quá dễ, hoặc khó khó. Ví dụ: Khi dạy 
bài “Giải bài toán có hai phép tính” giáo viên có thể ra thêm nhiều dạng bài khó để các em 
làm phát huy được năng khiếu của mình. Giáo viên cũng nên tư vấn với phụ huynh mua 
sách tham khảo “các bài toán khó, những bài văn hay, ...” cho các em. Động viên khích lệ 
các em tham gia giải Toán qua mạng. Hướng dẫn cách ứng xử người lớn,với thầy cô và nhất 
là bạn bè. Luôn thực hiện phương châm “ Thắng không kiêu - thua không nản”. Từ đó các 
em thực sự trở thành cánh tay phải hỗ trợ đắc lực trong việc giúp giáo viên hướng dẫn, đôn 
đốc, kiểm tra các bạn trong quá trình thực hiện các hoạt động ở lớp, ở trường và cũng là 
những tấm gương sáng cho các bạn noi theo.
 Giải pháp 3: Giáo dục kĩ năng sống qua công tác ôn định tô chức lớp
 Mỗi thầy giáo, cô giáo muốn hoàn thành nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm 
trước hết phải có tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao dung, đồng thời phải hiểu 
về tâm lý lứa tuổi, phải có cái nhìn tinh tế, bao quát lớp. Cũng từ đó, giáo viên chủ nhiệm 
cần am hiểu đối tượng học sinh và có cách sắp xếp, ổn định tổ chức lớp hợp lý để phát huy 
tối đa khả năng của từng học sinh. Sau khi nhận lớp, qua công tác nắm thông tin học sinh, 
giáo viên đã tiến hành công tác ổn định tổ chức lớp, cụ thể:
 Xây dựng ban cán sự được tập thể lớp tín nhiệm dưới sự định hướng đúng đắn của 
giáo viên. Giao nhiệm vụ dựa vào khả năng và năng lực của từng em.
 Chủ tịch hội đồng tự quản chọn học sinh có uy tín; mạnh dạn; có kĩ năng nói to, rõ 
ràng, lưu loát trước lớp; được các bạn cả lớp yêu mến; có tinh thần trách nhiệm cao trong 
công việc.
 Phân công các ban học tập:
 Trưởng ban học tập chọn học sinh có kiến thức kĩ năng tốt.
 Trưởng ban lao động chọn học sinh có ý thức tự giác, yêu lao động.
 Trưởng ban văn thể mỹ chọn học sinh có năng khiếu về văn nghệ và năng nổ nhiệt 
tình trong các hoạt động tập thể’.
 Chia lớp thành các nhóm học tập, sắp xếp nhóm hợp lý. Trong mỗi nhóm đều có 
đầy đủ các đối tượng học sinh (Hoàn thành Xuất sắc - Hoàn thànhTỐt - Hoàn thành - Chưa 
hoàn thành ). Luân phiên nhau giữ nhiệm vụ nhóm trưởng để rèn kĩ năng tổ chức, chỉ đạo 
hoạt động của các em. Các nhóm trưởng chọn học sinh có khả năng hướng dẫn được các 
bạn trong nhóm thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.