Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh Lớp 3 học tốt môn Tự nhiên và xã hội

docx 22 trang sangkienlop3 18/02/2024 3983
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh Lớp 3 học tốt môn Tự nhiên và xã hội", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh Lớp 3 học tốt môn Tự nhiên và xã hội

Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh Lớp 3 học tốt môn Tự nhiên và xã hội
 MỤC LỤC 
PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................1
 1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
 2. Mục đích nghiên cứu....................................................................................2
 3. Phạm vi nghiên cứu......................................................................................2
 4. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................2
 PHẦN NỘI DUNG .............................................................................................3
 1. Cơ sở lý luận .................................................................................................3
 2. Cơ sở thực tiễn..............................................................................................4
 3. Thực trạng ban đầu......................................................................................7
 4. Giải pháp thực tiễn.......................................................................................8
 5. Hiệu quả của sáng kiến...............................................................................16
PHẦN KẾT LUẬN............................................................................................19
 1. Kết luận.......................................................................................................19
 2. Khuyến nghị...............................................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................22 2
 2. Mục đích nghiên cứu
 + Góp phần đổi mới phương pháp dạy và học môn học Tự nhiên và xã hội 
lớp 3 trong hệ thống giáo dục
 + Giúp các em học sinh học tập môn học Tự nhiên và xã hội tốt hơn. Hình 
thành cho các em niềm yêu thích môn học từ đó các em dễ dàng tiếp thu kiến thức, 
phát huy toàn diện năng lực, khả năng thực hành áp dụng lý thuyết vào cuộc sống
 + Giúp thầy cô có thêm phương pháp giảng dạy môn học Tự nhiên và xã 
hội lớp 3 đạt hiệu quả cao. 
 + Nhận được ý kiến trao đổi, chia sẻ từ cán bộ quản lí nhà trường, từ các 
bạn đồng nghiệp để tôi phát huy những mặt mạnh; điều chỉnh, khắc phục những 
hạn chế, tồn tại cho hoàn thiện hơn.
 + Rèn luyện tinh thần năng động, giữ lửa lòng say mê, sáng tạo; cố gắng 
học tập, tự hoàn thiện mình để theo kịp sự tiến bộ của thời đại.
 3. Phạm vi nghiên cứu
 Nghiên cứu các biện pháp giúp các em học sinh lớp 3 chủ động tích cực 
hơn trong các tiết học môn Tự nhiên và xã hội. Các biện pháp được nghiên cứu 
và áp dụng trực tiếp vào các bài học trong sách Tự nhiên và xã hội lớp 3 của bộ 
sách Cánh diều.
 Học sinh lớp 3C trường tiểu học Ngũ Hiệp
 Năm học: 2022 - 2023
 4. Đối tượng nghiên cứu
 Các biện pháp phát huy tính tích cực của học sinh học môn Tự nhiên và xã 
hội lớp 3. 4
 Với mục tiêu của “Đẩy mạnh chất lượng giáo dục” dạy học ở môn Tự nhiên 
và xã hội mà có thể vận dụng linh hoạt cho tất cả các môn học nhằm tạo hứng thú 
học tập, thúc đẩy tinh thần, tính tích cực, chủ động sáng tạo, giúp học sinh cảm 
nhận “mỗi ngày đến trường là một ngày vui” góp phần nâng cao chất lượng dạy 
và học. Các biện pháp giúp phát huy tính tích cực trong học tập, với mong muốn 
giúp cho các em học sinh được phát triển toàn diện.
 Từ những lý do trên, tôi xin đề xuất một số “biện pháp phát huy tính tích 
cực của học sinh khi học môn tự nhiên và xã hội lớp 3” dựa theo bộ sách Cánh 
diều để từ đó giúp cho các em lĩnh hội kiến thức tốt hơn và chủ động sáng tạo hơn 
trong học tập cũng như đào tạo cho các em những kĩ năng cơ bản cần có trong 
cuộc sống. 
 2. Cơ sở thực tiễn
 Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) Phạm Vũ Luận đã có những 
chia sẻ về chương trình sách giáo khoa ở nước ta trước đây được xây dựng theo 
lối truyền thụ kiến thức một chiều, thiết kế những môn học ở các trường phổ thông 
cũng tựa như các lĩnh vực khoa học ngoài đời. Điều đó dẫn tới kiến thức trong 
sách giáo khoa chủ yếu là kiến thức khoa học, nặng tính hàn lâm, xa rời cuộc sống. 
Trong khi đó, kiến thức khoa học của loài người tăng rất nhanh, chỉ 4 đến 5 năm 
đã tăng gấp đôi về lượng kiến thức. Do vậy, phương pháp truyền thụ kiến thức 
một chiều cổ điển không thể đáp ứng được yêu cầu. Vì lẽ đó, chương trình đổi 
mới sách giáo khoa lớp 3 trong đó có môn Tự nhiên và xã hội được triển khai 
trong năm học 2022-2023. Chương trình và sách giáo khoa mới đảm bảo tính hiện 
đại, hội nhập và tạo được sự chuyển biến căn bản về chất lượng giáo dục. Với 
định hướng này thì phương pháp dạy truyền thống đã không còn thích hợp để áp 
dụng. Để giúp các em nhanh chóng theo kịp chương trình sách mới, các thầy cô 
nên kết hợp việc giảng dạy với các biện pháp giúp phát huy tính tích cực của các 
em học sinh từ đó các em học tập dễ dàng hơn và phát triển toàn diện hơn.
 2.1. Thực trạng dạy và học môn Tự nhiễn và Xã hội 6
3. Em thường xuyên tham gia thảo 
luận, trao đổi với các bạn trong 15/49 33,6 34/49 66,4
nhóm.
4. Lớp em thường xuyên phát biểu 
xây dựng bài trong giờ học môn Tự 10/49 20,4 39/49 79,6
nhiên và Xã hội.
 * Nguyên nhân chủ quan:
 + Đối với học sinh :
 - Nhận thức của học sinh chưa đồng đều.
 - Chưa coi trọng môn Tự nhiên và Xã hội, chỉ chú trọng các môn học đánh 
 giá bằng điểm số.
 + Đối với giáo viên:
 - Việc giảng dạy của giáo viên đôi khi chưa phát huy hết được tính tích 
 cực, chủ động sáng tạo của các em.
 - Trong quá trình tổ chức dạy học cho học sinh chưa thật sự linh hoạt.
 - Trong quá trình tổ chức tiết học, giáo viên đôi lúc chưa quan tâm sâu sát 
 đến từng đối tượng học sinh. 
 * Nguyên nhân khách quan:
 - Vốn hiểu biết của một số em còn hạn chế nên nhiều khi không trả lời 
được câu hỏi, trả lời không chính xác dẫn đến việc các em rụt rè, mất tự tin.
 - Chính vì việc không yêu thích môn học, học tập đối phó của học sinh và 
phương pháp giảng dạy chưa phù hợp của thầy cô dẫn đến chất lượng học môn 
Tự nhiên và xã hội của các em học sinh rất kém.
 3- Thực trạng ban đầu
 3.1. Giáo viên:
 *Thuận lợi:
 - Được sự quan tâm và chỉ đạo tốt của các cấp lãnh đạo về chuyên môn. Tổ 
chức bồi dưỡng giáo viên, tổ chức những buổi học chuẩn kiến thức kỹ năng cho 
học sinh tiểu học vv cung cấp đủ tài liệu, phương tiện để nghiên cứu, học hỏi, 
giảng dạy.
 - Được sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu trường: tổ chức thao giảng, dự giờ hàng 
tháng, tổ chức những buổi học chuyên đề thảo luận về chuyên môn để rút ra những 
ý kiến hay, những đề xuất kinh nghiệm tốt áp dụng trong việc giảng dạy.
 - Đội ngũ giáo viên trường có tay nghề vững lâu năm trong công tác, có nhiều 8
 4. Giải pháp thực hiện
 Với định hướng rèn luyện cho các em học sinh tính chủ động học tập, sáng 
tạo tư duy và phát triển năng lực toàn diện tôi xin đưa ra một số biện pháp phát 
huy tính tích cực của các em.
 Biện pháp 1: Đa dạng hóa nội dung bài giảng thông qua các hình ảnh, 
video sinh động, trực quan để gợi mở và hướng dẫn học sinh
 Nội dung: Ở bậc tiểu học, tâm lý của các em học sinh còn thích vui chơi 
hơn là học tập. Thường thì những bài giảng lý thuyết sẽ khiến các em trở nên 
nhàm chán, mất tập trung. Bên cạnh đó đối với môn học Tự nhiên và xã hội là 
môn học tích hợp những kiến thức thực tế cuộc sống, có những phần kiến thức 
nếu chỉ giảng bằng lời sẽ khô khan trừu tượng, tuy nhiên nếu các thầy cô tích hợp 
thêm các hình ảnh video sinh động sẽ thu hút các em vào bài giảng giúp các thầy 
cô giảng dạy dễ dàng hơn. Ngoài ra hình ảnh mang tính trực quan, sinh động, cụ 
thể; giúp học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng nhận thức và hiệu 
quả trong việc tiếp thu kiến thức với môn Tự nhiên và xã hội. 
 Ví dụ 1: Bài 1 “Họ hàng nội, ngoại” trang 6 – Tự nhiên và xã hội sách Cánh 
diều 10
hiểu về ý nghĩa của những ngày kỉ niệm và ngày ấy sẽ được gia đình tổ chức như 
thế nào. 
 Ý nghĩa biện pháp: Việc sử dụng hình ảnh, video trong giảng dạy nói chung 
và với môn Tự nhiên và xã hội nói riêng đóng vai trò cực kì quan trọng. Khi tôi 
áp dụng biện pháp này, lớp học của tôi đã thay sự im lặng áp lực bằng những hình 
ảnh âm thanh sinh động giúp cho các em học tập sôi nổi hơn. Khi tôi chiếu các 
video, 100% các em học sinh tập trung chăm chú xem với vẻ mặt rất hào hứng và 
thích thú. Không những ghi nhớ bài học một cách tự nhiên mà các em còn ghi nhớ 
rất lâu về kiến thức bài giảng. Bản thân tôi cũng thường kết hợp việc cho các em 
xem video và đặt câu hỏi kèm những phần quà hấp dẫn để thu hút học sinh. Từ đó 
giúp các em tích cực chủ động trả lời câu hỏi, tư duy sáng tạo trong tiết học. 
 Biện pháp 2: Vận dụng kĩ thuật "Trình bày một phút" vào các tiết dạy 
để giúp học sinh nắm được nội dung bài học ngay trên lớp
 Nội dung: Kỹ thuật “trình bày một phút” là kĩ thuật tạo cơ hội cho HS tổng 
kết lại kiến thức đã học và đặt những câu hỏi về những điều còn băn khoăn, thắc 
mắc bằng các bài trình bày ngắn gọn và cô đọng với các bạn cùng lớp. Kĩ thuật 
trình bày một phút hay còn được gọi là kỹ thuật khăn trải bàn. Vốn dĩ trong một 
tiết học có rất nhiều những lời giảng của thầy cô, những hình ảnh,... mà các em 
học sinh được nghe được nhìn. Nếu như các thầy cô không có bước cô đọng kiến 
thức sẽ khiến các em học sinh bị nhiễu loạn thông tin và không phân biệt được 
những kiến thức nào cần nhớ. Và ngược lại các em không nói ra những kiến thức 
mà các em tiếp nhận được thì các thầy cô cũng sẽ không nắm được học sinh của 
mình đã hiểu bài học đến đâu để có phương án điều chỉnh tốt nhất. Với kỹ thuật 
trình bày một phút sẽ giúp cho các em học sinh tích cực hơn trong giao tiếp, phát 
triển khả năng tư duy logic, khái quát hoá vấn đề. 
 Cách thức triển khai: Với kỹ thuật trình bày một phút, sau giai đoạn giảng 
dạy kiến thức, thầy cô đặt ra câu hỏi và phân nhóm, mỗi bàn là 1 nhóm. Các nhóm 
sẽ cùng thảo luận và ghi ý kiến của từng bạn sau đó ghi ý kiến tổng hợp của cả 
nhóm ra giấy theo mô hình khăn trải bàn. Sau khi hoàn thành thầy cô kiểm tra ý 12
 Biện pháp 3: Nâng cao hiệu quả của việc học tập theo nhóm để phát huy 
tính tích cực của học sinh
 Nội dung: Học nhóm cách thức học tập của nhóm người có sự phối hợp 
thống nhất, chặt chẽ với nhau để cùng nhận dạng, phân tích các vấn đề trong môn 
học đặt ra, từ đó lĩnh hội, củng cố và mở rộng kiến thức đã được học. Việc học 
nhóm sẽ giúp các em học sinh gia tăng được năng lực tích cực để những giờ học 
trở nên hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, việc nhìn thấy được sự tiến bộ và thành tích 
mà những người bạn của mình đã đạt được sẽ giúp cho trẻ trở nên nỗ lực hơn rất 
nhiều. Học nhóm đồng nghĩa với việc thúc đẩy nhau cùng tiến bộ. Biện pháp này 
sẽ giúp ích rất nhiều trong việc phát huy tính tích cực của các bạn học sinh khi 
học môn Tự nhiên và xã hội lớp 3. 
 Ví dụ 1: Bài 4 “ Giữ vệ sinh xung quanh nhà ở” – Trang 18 Tự nhiên và xã 
hội lớp 3 bộ sách Cánh diều
 Cách thức triển khai: Trong bài giữ gìn vệ sinh nhà ở các thầy cô áp dụng 
biện pháp học tập nhóm. Các thầy cô chuẩn bị những hình ảnh về việc giữ gìn vệ 14
 Cách thức triển khai : Các thầy cô chuẩn bị những ô chữ tên như trên ảnh 
và chia lớp thành 4 nhóm, mỗi tổ là 1 nhóm. Nhiệm vụ mỗi nhóm là ghép tên các 
hoạt động nông nghiệp sao cho phù hợp với các sản phẩm nông nghiệp. 4 nhóm 
sẽ thi đua với nhau nhóm nào ghép nhanh và chính xác nhất sẽ giành được phần 
quà từ giáo viên. 
 Minh chứng: Qua quá trình tổ chức cho các em học sinh thảo luận nhóm 
trong các tiết học, lớp tôi đã có sự tiến bộ rõ rệt. Bên cạnh việc tiếp thu kiến thức 
từ giáo viên các em còn được học hỏi thêm từ bạn bè của mình. Việc trao đổi với 
các bạn cũng giúp giờ học môn Tự nhiên và xã hội của các em được thoải mái và 
năng động. hơn từ đó giúp các em phát triển toàn diện cả về tri thức lẫn kĩ 
năng. Việc học tập nhóm đã gián tiếp tạo cơ hội cho các em học sinh được tư duy 
sáng tạo, tích cực hơn trong học tập và giúp các em gắn bó đoàn kết với nhau hơn.
 Biện pháp 4: Hướng dẫn học sinh chủ động xây dựng sơ đồ tư duy để 
nắm vững nội dung chính của bài học
 Nội dung: Sơ đồ tư duy là phương pháp ghi chép nhanh chóng, tận dụng 
khả năng nghe, nhìn, xử lý thông tin và hệ thống hóa chúng lại. Trong học tập sử 
dụng sơ đồ tư duy là phương pháp sử dụng những ký hiệu, hình ảnh sinh động 
minh họa giúp cho chúng ta ghi nhớ bài dễ dàng và hiệu quả hơn. Phương pháp 

File đính kèm:

  • docxsang_kien_kinh_nghiem_bien_phap_phat_huy_tinh_tich_cuc_cua_h.docx