Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối Lớp 3

 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài
 Trong những năm gần đây, đất nước ta ngày càng phát triển nhằm bắt kịp 
với xu thế hội nhập toàn cầu. Ngành giáo dục Việt Nam đang không ngừng đổi 
mới để hội nhập cùng thế giới. Mục tiêu của giáo dục hiện đại là đào tạo ra 
những con người có thể bắt kịp với xu thế hội nhập toàn cầu. Ngoại ngữ nói 
chung, tiếng Anh nói riêng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình hội 
nhập.
 Như chúng ta đã biết, trong bất kỳ một ngôn ngữ nào, vai trò của từ vựng 
cũng hết sức quan trọng. Có thể thấy một ngôn ngữ là một tập hợp của các từ 
vựng. Chúng ta không thể hiểu ngôn ngữ mà không hiểu biết về từ vựng, hoặc 
qua các đơn vị từ vựng. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ hiểu các 
đơn vị từ vựng riêng lẻ, độc lập với nhau mà chỉ có thể nắm vững được ngôn 
ngữ thông qua mối quan hệ biện chứng giữa các đơn vị từ vựng. Như vậy việc 
học từ vựng và rèn luyện kĩ năng sử dụng từ vựng là yếu tố hàng đầu trong việc 
truyền thụ và tiếp thu một ngôn ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng.
 Hơn nữa, môn tiếng Anh ở bậc tiểu học không chỉ đơn thuần giúp học sinh 
nghe, nhớ và phát âm từ một cách chính xác và sử dụng từ trong giao tiếp bằng 
tiếng Anh, mà còn tạo được khả năng tư duy, phát triển khả năng học tập một 
cách độc lập, tạo niềm say mê và thích thú cho học sinh. Vậy, muốn làm tốt điều 
đó, người giáo viên phải nghiên cứu, tìm tòi và áp dụng các phương pháp, thủ 
thuật dạy ngữ liệu mới và từ vựng phù hợp với từng bài học nhằm giúp học sinh 
học và ghi nhớ từ. Để giúp học sinh trường TH Nguyễn Viết Xuân nói chung và 
học sinh khối lớp 3 nói riêng có thể học và ghi nhớ từ vựng tốt hơn, tôi chọn đề 
tài: “Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH 
Nguyễn Viết Xuân”
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 1 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
 Tìm hiểu thực trạng giảng dạy của giáo viên và việc học của sinh cụ thể 
trong lĩnh vực kiến thức nhằm phát hiện các vấn đề cần giải quyết, xác định tính 
phổ biến nguyên nhân, chuẩn bị các bước nghiên cứu tiếp theo.
 Thông qua các tiết dự giờ, thao giảng có thể quan sát trực tiếp tình hình học 
sinh. Qua đó biết được khả năng tiếp thu bài, nắm bắt kiến thức qua bài giảng. 
Bên cạnh đó tiếp thu học hỏi đồng nghiệp và phát hiện ra những hạn chế trong 
giảng dạy. 
 c. Phương pháp đàm thoại
 Trao đổi với đồng nghiệp về những thuận lợi và khó khăn trong việc soạn 
giảng dạy học và cách sử dụng phương pháp mới hiện nay.
 Trao đổi với HS tìm ra những khó khăn của các em trong giờ học.
 e. Phương pháp kiểm tra, đánh giá
 Thông qua những tiết dạy của bản thân, đồng nhiệp và kiểm tra, đánh giá 
học sinh. 
 II. Phần nội dung
 1. Cơ sở lí luận
 Xuất phát từ quan điểm “ Lấy người học làm trung tâm”, phương pháp dạy 
và học đã có những thay đổi căn bản. Người dạy không phải là người duy nhất 
nắm kiến thức và truyền đạt kiến thức mà chỉ là người hướng dẫn, người hỗ trợ, 
người cố vấn, người kiểm tra,Người học không tiếp thu kiến thức một cách 
thụ động mà là trung tâm của quá trình dạy học, chủ động sáng tạo trong quá 
trình học tập nhằm đạt được kết quả tốt nhất. Dạy ngoại ngữ nói chung và dạy 
tiếng Anh nói riêng, việc trao đổi phương pháp dạy học là cần thiết và rất quan 
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 3 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
 Giáo viên chuyên trách bộ môn tiếng Anh đã đạt trình độ Đại học và B2.
 Giáo viên nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm trong công việc.
 - Khó khăn
 Học sinh còn e ngại khi phải sử dụng tiếng Anh để giao tiếp dẫn đến việc 
học sinh phát âm chưa đúng.
 Đại đa số số phụ huynh học sinh quan tâm chưa đúng cách đến việc học 
của con em mình nói chung và việc học môn tiếng Anh nói riêng.
 Cơ sở vật chất chưa đáp ứng được việc dạy – học theo phương pháp mới, 
cụ thể: Chưa có phòng học chức năng, thiết bị dạy học còn thiếu,
 2.2. Thành công và hạn chế
 - Thành công
 Học sinh thêm yêu môn học, tích cực, chủ động trong giờ học. 
 Học sinh tiếp thu nhanh kiến thức mới, rèn luyện tốt 4 kĩ năng nghe, nói, 
đọc và viết.
 Học sinh có khả năng giao tiếp đơn giản với bạn bè, thầy cô bằng tiếng 
Anh.
 - Hạn chế
 Thời gian học sinh học tiếng Anh trên lớp còn ít ( 2 tiết / tuần).
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 5 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
 Ban giám hiệu trường luôn quan tâm, động viên thầy trò trong quá trình 
dạy và học, luôn tạo điều kiện thuận lợi nhất để giáo viên có thể an tâm giảng 
dạy.
 Là một giáo viên trẻ, có năng lực, nhiệt tình, năng nổ trong công tác, có ý 
chí tự học, tự rèn, ham học hỏi vươn lên trong công việc.
 - Các yếu tố tác động
 Tâm lý lứa tuổi của các em học sinh tiểu học luôn hiếu động, nhanh nhẹn 
nhưng cũng quên rất nhanh.
 Môi trường giao tiếp thường xuyên hàng ngày bằng tiếng Việt.
 Cơ sở vật chất, không gian lớp học có một phần không nhỏ tới hiệu quả giờ 
dạy–học.
 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
 Qua tìm hiểu, phân tích tôi nhận thấy đa số các em học sinh còn e ngại khi 
sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh là vì: đa số các em còn nhầm lẫn âm /l/ và âm / n/; 
âm /r/ và âm / d/; âm /o/ và âm / oa/.
 Bên cạnh đó, một số phụ huynh chưa quan tâm đến sách vở của học sinh 
nên còn vài học sinh chưa có sách tiếng Anh và dụng cụ học tập như bút, vở vẫn 
còn thiếu. Một số phụ huynh khác lại tỏ thái độ không hài lòng khi giáo viên 
muốn kéo dài thời gian luyện tập cho học sinh vào tiết cuối của buổi học. 
 Ngày nay, với xu hướng dạy học lấy học sinh làm trung tâm, học sinh phải 
chủ động trong việc tiếp thu kiến thức mới và giáo viên chỉ đóng vai trò hỗ trợ. 
Vậy để làm được điều này yêu cầu giáo viên phải chuẩn bị bài thật kĩ lưỡng, 
phải thiết kế bài thật sinh động để kích thích, thu hút các em học sinh. Do đó 
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 7 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
nêu được cách dùng từ để người học hiểu và nhớ lâu. Bên cạnh các hình thức 
dạy từ vựng giáo viên cũng cần phải thực hiện các bước dạy và củng cố từ phải 
thật sinh động, hấp dẫn và thu hút trẻ trẻ. Sau đây là một số hình thức, bước dạy, 
kiểm tra và củng cố từ mà bản thân đã rút ra được sau các tiết dạy và dự giờ thực 
tế.
 3.2.1. Các hình thức dạy từ vựng
 - Visual (nhìn): cho học sinh quan sát tranh ảnh giúp các em nhận biết 
nghĩa trực tiếp của từ mới trong khi giáo viên không phải dùng nhiều lời lẽ để 
giải thích.
 Unit 7: That’s my school. – Sách tiếng Anh 3
 Với phần từ mới: “Computer room, Music room, playground, gym, library 
and classroom” giáo viên chỉ cần đưa tranh và hỏi học sinh về bức tranh bằng 
tiếng Việt, sau đó giáo viên sẽ lặp lại những từ đó bằng tiếng Anh, hướng dẫn 
học sinh nhìn tranh và lặp lại nhiều lần( đồng thanh, cá nhân). Sau đây là một số 
tranh minh họa: 
 - Mine (điệu bộ): Thể hiện qua nét mặt, điệu bộ.
 Đối với 1 số từ vựng chỉ điệu bộ, hành động, động lệnh. Trong quá trình 
dạy, giáo viên sẽ làm điệu bộ trước, sau đó yêu cầu học sinh đoán xem giáo viên 
muuốn nhắc đến từ gì . Giáo viên lặp lại bằng tiếng Anh và sau cùng là yêu cầu 
học sinh cùng làm và đọc lại từ tiếng Anh. Ta có thể áp dụng phương pháp này 
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 9 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
 Với từ vựng của bài này, giáo viên không thể sử dụng hình ảnh hay vật 
thật để dạy từ mà phải tạo tình huống để học sinh đoán từ mà giáo viên muốn 
dạy. Với từ “ Hello và Hi”, Giáo viên hỏi học sinh: “ Khi chúng ta gặp ai đó thì 
nên làm gì?” Khi đó học sinh trả lời: “Khi gặp ai đó chúng ta phải chào.” Lúc 
này giáo viên sẽ nói: “ Hello / Hi” kèm theo cử chỉ, điệu bộ. Yêu cầu cả lớp 
cùng nói và làm theo. Giáo viên làm tương tự với từ “ Bye và Goodbye”
 - Synonyon \ antonyon (đồng nghĩa \ trái nghĩa): 
 Giáo viên dùng những từ đã học rồi để giảng từ đồng nghĩa hoặc trái nghĩa.
 Unit 7: That’s my school – Lesson 2 – tiếng Anh 3
 Từ vựng: New / old; big / small ; long / short
 Với phương pháp này, Giáo viên sử dụng tranh, vật thật, điệu bộ để dạy các 
từ :” New, big , small”. Sau đó, Yêu cầu học sinh nêu từ trái nghĩa với từ đã học. 
Giáo viên luyện đọc cho học sinh thông qua các bước dạy từ.
 3.2.2. Các bước dạy từ vựng: Để giới thiệu từ mới, giáo viên dạy cho học 
sinh theo bốn kỹ năng nghe – nói – đọc – viết.
 + Nghe: Giáo viên đọc mẫu, học sinh lắng nghe.
 + Nói: Giáo viên đọc từ, học sinh đọc lại.
 + Đọc: Giáo viên viết từ lên bảng, học sinh đọc từ bằng mắt, bằng miệng.
 + Viết: Học sinh viết từ vào vở.
 * Bước giới thiệu bài, giới thiệu chủ đề: đây là bước khá quan trọng trong 
việc dạy từ vựng. Bước này sẽ quyết định sự thành công của tiết học, nó sẽ gợi 
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 11 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
này, chúng ta có thể sử dụng một số trò chơi nhanh để kiểm tra từ mới. Sau đây 
là một số thủ thuật kiểm tra từ mới:
 1. Rub out and Remember 
 2. Slap the board 
 3. What and where 
 4. Matching 
 5. Bingo 
 6. Crossword
 * Đối với phụ huynh
 Giáo viên nên trực tiếp làm việc với phụ huynh của những học sinh học có 
thành tích học tập chưa cao để trao đổi và đưa ra hướng giải quyết phừ hợp như: 
Giúp các em phụ đạo thêm sau các tiết học hoặc vào ngày nghỉ.
 Với phụ hunh của những học sinh thiếu đồ dùng học tập, giáo viên nên tìm 
hiểu về hoàn cảnh gia đình các em. Nếu gia đình các em không có điều kiện mua 
sách vở và đồ dùng học tập, giáo viên nên kết hợp với Đoàn, Đội lên kế hoạch 
quyên góp, ủng hộ sách cho em có hoàn cảnh khó khăn.
 * Đối với Ban Giám Hiệu Trường
 Giáo viên thường xuyên báo cáo về thực trạng dạy và học tiếng Anh của 
giáo viên và học sinh. Kịp thời tham mưu xin mua các trang thiết bị còn thiếu.
 3.3. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 13 Một số kinh nghiệm dạy từ vựng hiệu quả trong khối lớp 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân
phần nào thành công trong việc tìm ra những giải pháp và biện pháp phù hợp với 
học sinh tại trường tôi đang công tác.
 Trong năm học vừa qua tôi không chỉ vận dụng phương pháp ôn luyện 
này cho khối 3 mà tôi còn vận dụng cho cả khối 4 và 5 và cũng đạt được kết quả 
khả quan.
 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề 
nghiên cứu
 - Chất lượng học sinh khối 3 trường TH Nguyễn Viết Xuân năm học 
2013–2014 và 2014 – 2015.
 Điểm Hoàn thành
 Năm 9 7 5 - Dư SL %
 học - 10 - 8 6 ới 5
 2013- 50 98,0
 10 12 28 1
 2014 /51 %
 2014- 49 100
 13 23 13 0
 2015 /49 %
 - Kết quả học sinh tham gia cuộc thi “ Học sinh năng khiếu” năm học 
2014-2015: Toàn trường có 9 em tham gia thi môn tiếng Anh và đạt học sinh 
giỏi cả 9 em.
 - Kết quả thi tiếng Anh trên mạng cấp huyện: Năm học 2014- 2015 đạt 
9 em; Năm 2015 -2016 đạt 11 em.
 Qua bảng tổng hợp trên cho thấy kết quả học tập của học sinh trường TH 
Nguyễn Viết Xuân ngày càng tăng. Hơn nữa trong thực tế các em đã mạnh dạn, 
tự tin hơn khi giao tiếp với bạn bè, thầy cô.
 Giáo viên: Bùi Thị Thanh Thảo - Trường TH Nguyễn Viết Xuân 
 15