Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế trò chơi gây hứng thú học Toán cho học sinh Lớp 3

 Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
 PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Phát triển trí tuệ cho học sinh tiểu học là một trong những vấn đề được 
quan tâm hàng đầu của hầu hết các quốc gia, của những bậc phụ huynh và các 
thầy cô giáo. Cùng với tất cả các môn học khác trong chiến lược phát triển toàn 
diện, có thể nói toán học đóng một vai trò hết sức quan trọng. Nó rèn luyện cho 
các em không chỉ đơn thuần là tính toán, mà điều chủ yếu là năng lực tư duy. 
Chính bởi tư duy sâu sắc mà các em mới có thể nhanh nhẹn, nhạy bén hơn không 
chỉ trong môn toán mà còn ở nhiều các môn học khác. Rèn luyện toán học không 
có nghĩa đơn giản là kì vọng các em trở thành nhà khoa học, mà chính là rèn 
luyện tư duy cho các em trở nên linh hoạt hơn khi tiếp cận những vấn đề trong 
nhà truờng hoặc ở bất kì lĩnh vực nào mai sau.
 Tiểu học là bậc nền tảng, đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát 
triển nhân cách con người toàn diện, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục phổ 
thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.Vì vậy các em muốn học tốt 
môn toán ở tiểu học cũngg như các cấp học trên thì trước hết phải tạo cho các em 
sự say mê, hứng thú Vớimôn học. Trên quan điểm đó người giáo viên cần lựa 
chọn những phương pháp dạy học nào đó cho phù hợp để phát huy hiệu quả cao 
nhất trong từng bài học, đảm bảo những yêu cầu kiến thức và kĩ năng toán học, 
nhằm đáp ứng những yêu cầu đổi mới chương trình.
 Quá trình dạy học Toán trong chương trình tiểu học được chia thành hai 
giai đoạn: Giai đoạn các lớp 1, 2, 3 và giai đoạn các lớp 4, 5.
 Ở giai đoạn các lớp 1, 2, 3 có thể coi là giai đoạn học tập mở đầu cho 
quá trình tiếp nhận kiến thức sâu hơn ở các lớp trên. Trước vấn đề đó tôi nhận 
thấy rằng: Giúp trẻ học Toán qua các trò chơi là một trong những hướng đổi 
mới phương pháp dạy Toán ở Tiểu học.
 - 1 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
 Chính bởi những lí do đó nên tôi chọn đề tài “Thiết kế trò chơi gây hứng 
thú học Toán cho học sinh lớp 3” để góp phần nâng cao chất lượng dạy học 
môn Toán.
II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI 
1. Mục đích nghiên cứu
 Mục đích của đề tài nhằm: 
 - Tìm hiểu những vấn đề chung về đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở 
tiểu học.
 - Thiết kế các trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp nhằm phát huy 
tính tích cực của HS trong học tập góp phần nâng cao chất lượng dạy học toán 3.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Tìm hiểu nội dung chương trình môn Toán ở lớp 3
 - Tìm hiểu thực trạng tổ chức các trò chơi trong dạy học toán 3.
 - Tìm hiểu nguyên nhân của thực trạng. 
 - Đề xuất một số trò chơi trong dạy học toán 3.
III. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
 - Nội dung các bài tập toán 3 có thể thiết kế thành trò chơi.
 - Việc giáo dục sự yêu thích học toán cho học sinh lớp 3 qua tổ chức trò chơi 
gây hứng thú học tập.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: 
 Đọc tài liệu, giáo trình, chuyên đề có liên quan đến vấn đề cần nghiên cứu: 
 - Giáo dục học tiểu học 2 (GS – TS Đặng Vũ Hoạt và TS Nguyễn Hữu Hợp)
 - Chuyên đề giáo dục tiểu học. 
 - Bộ sách Toán 3: Sách Toán 3, Vở bài tập Toán 3, sách giáo viên Toán 3 
(Nhà xuất bản giáo dục)
 - Sách hướng dẫn giảng dạy theo phương pháp dạy học tích cực môn Toán 3 
(Nguyễn Hùng Quang – Trần Ngọc Lan – Bùi Thị Viên, Nhà xuất bản Đại học 
Sư phạm)
2. Phương pháp điều tra: 
 Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau :
 - 3 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và bồi dưỡng 
tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người.
 Môn toán ở trường tiểu học là một môn độc lập, chiếm phần lớn thời gian 
trong chương trình của trẻ.
 Môn toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ môn khoa học nghiên cứu có 
hệ thống, phù hợp Với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người.
 Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp 
suy nghĩ, phương pháp suy luận loogic, thao tác tư duy cần thiết để con người 
phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho người lao động trong thời 
đại mới.
 Ở lứa tuổi tiểu học cơ thể trẻ đang trong thời kì phát triển hay nói cụ thể là 
các hệ cơ quan cũng chưa hoàn thiện. Vì thế sức dẻo dai của cơ thể cũng thấp 
nên trẻ khụng thể làm lõu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất là hoạt động quá 
mạnh và ở môi trường thiếu dưỡng khí.
 Học sinh tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi 
chúng không tập trung cao độ. Cũng vậy người giáo viên phải tạo hứng thú trong 
học tập và phải thường xuyên được luyện tập.
 Học sinh tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, 
hiện tượng nào đó nhất là hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
 Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song các 
em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy 
học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức các trò 
chơi xen kẽ  để củng cố khắc sâu kiến thức.
 Năm nay tôi được phân công giáo dạy lớp 3A6. Lớp tôi có 52 học sinh. 
Các em khá mạnh dạn, tự tin song trong giờ học, lớp học rất trầm. Qua tiến hành 
kiểm tra khảo sát học sinh sau khi dạy Bài 65. Gam , tôi có kết quả như sau: 
 - 5 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông qua 
trò chơi học sinh dược vận dụng các kiến thức kĩ năng đó học vào các tình huống 
của trò chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở rộng kiến 
thức kĩ năng đó học. Như vậy trong trò chơi học tập các kĩ năng môn toán được 
đưa vào trò chơi.
 Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh tiểu học, có thể nói nó quan 
trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính cũng vậy các em luụn 
Tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được chơi các 
em tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình cảm rất rừ 
ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bó khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng 
đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có lỗi khi không làm tốt được 
nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khú khăn, phấn đấu hết khẩ 
năng để mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm trong đó có mình. Đây chính là đặc tính 
thi đua rất cao của các trò chơi. Vì vậy khi đó tham gia trò chơi, học sinh thương 
vận dụng hết khả năng về sức lực, tập trung sự chú ý, thông minh và sự sáng tạo 
của mình.
 Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học 
sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực, rèn luyện củng cố kiến thức 
đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích lũy qua hoạt động trò chơi.
 Trò chơi học tập rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ. 
Trong quá trình dạy học, trò chơi học tập trở thành một hoạt động vui và hấp dẫn 
hơn, cơ hội học tập của học sinh đa dạng hơn.
 Trò chơi không chỉ là phương tiện mà cũng là phương pháp giáo dục.
 - 7 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
lưu ý là không nên quá lạm dụng ảnh động, gây mất sự tập trung của học sinh 
trong khi chơi.
2.1. Công bố luật chơi (hoặc cách chơi):
 Giáo viên giải thích cách chơi, trong đó nêu rừ những ai chơi trực tiếp, ai 
cổ động, ai đánh giá (người đánh giá không nhất thiết phải là giáo viên), chơi 
như thế nào, chơi bao nhiêu lâu, phần thưởng là gỡ ... 
 Giáo viên cần chọn hình thức ngắn gọn, rừ ràng để giải thích cách chơi. 
 Không nên giải thích dài dũng khiến học sinh mất hứng thú ngay từ khi 
chưa tham gia trò chơi.
3.1. Tiến hành chơi:
 Dự trực tiếp hay gián tiếp, tất cả học sinh của lớp phải tham gia trò chơi; 
giáo viên theo dõi và giúp học sinh tháo gỡ vướng mắc nếu cần.
4.1. Nhận xét:
 Giáo viên nhận xét, khuyến khích học sinh.
2. Giới thiệu một số trò chơi toán học lớp 3:
 Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi tiêu biểu mà tôi đó áp dụng trong 
quá trình dạy Toán cho học sinh lớp 3.
 Trò chơi 1
 CẶP ĐÔI HOÀN HẢO
Mục đích: Giúp học sinh ôn lại các bảng nhân, bảng chia đồng thời rèn kĩ năng 
hợp tác, tinh thần tập thể.
Chuẩn bị: Bảng phụ nội dung sau:
 - 9 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
nhẩm tính giá trị của biểu thức trên hai thẻ rồi ghép cặp đôi (nắm tay) Với bạn có 
số đúng bằng giá trị của biểu thức mình đeo.
 Đội ghép xong hai cặp đôi hoàn hảo thì được 20 điểm. Đội xong trước 
được khen thưởng.
 * Lưu ý: GV có thể áp dụng trò chơi này trong các tiết luyện tập để củng 
cố kiến thức.
 Trò chơi 2
 TÌM NGƯỜI THẮNG CUỘC – TÌM ĐỘI THÔNG THÁI
Mục đích: Giúp học sinh củng cố kiến thức.
Chuẩn bị: Hai bảng phụ ghi nội dung bài tập 1 (trang 62 SGK)
Cách chơi: Chia lớp thành hai nhóm; mỗi nhóm cử 3 bạn lên tham gia chơi.
- Mỗi nhóm đọc kĩ nội dung ghi trong bảng, tìm hiểu bài mẫu cột 1, sau đó thảo 
luận để điền nốt các cột còn lại, dưới lớp ghi vào nháp kết quả theo thứ tự. Khi 3 
bạn trên lớp điền bảng xong, GV thêm nháp của hai bạn bên dưới dán lên phần 
bảng của mỗi đội. Nếu đội nào làm nhanh và đúng tất cả thì thắng cuộc.
 - 11 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
Cách chơi: Để sẵn 10 bộ hình đã chuẩn bị lên bàn GV. Chia lớp thành hai đội; 
mỗi đội cử 2 bạn tham gia chơi. Dưới lớp lấy ra bộ đồ dùng học toán để trên bàn, 
theo dõi và cổ vũ các đại diện.
- Giải thích trò chơi: Các bạn tham gia chơi phải chú ý lắng nghe để chọn ra 
đúng hình theo hiệu lệnh của GV. Sau mỗi lần GV yêu cầu, các đội lấy hình 
trong số 10 hình, giơ cao để cả lớp nhìn và chấm điểm, lấy được một hình đúng 
thì ghi được 10 điểm. Đội lấy đúng và lấy được số hình nhiều hơn thì được khen 
thưởng.
* Lưu ý: Trò chơi này có thể áp dụng trong rất nhiều dạng bài và tên trò chơi có 
thể thay đổi, cụ thể hơn như: Nối giỏi - Điền nhanh (Bài tập 4, tiết 83. Luyện tập 
chung), Ghép hình nhanh - Tạo hình đẹp (Với các bài tập ghép hình thoa mẫu); 
Ai tính giỏi như máy; Quân xanh quân đỏ; Ai đo chính xác - Ai tính nhanh; ...
* Ví dụ: Trò chơi Ai đo chính - Ai tính nhanh có thể sử dụng trong phần khởi 
động ở Bài 86. Chu vi hình chữ nhật. Cách chơi như sau:
- Chia lớp thành hai đội; mỗi đội cử 2 bạn tham gia chơi. Dưới lớp làm theo 
nhóm đôi và cổ vũ các đại diện.
- Giải thích trò chơi: Khi hai bạn của mỗi đội đã nhận hình chữ nhật. Dùng thước 
đo độ dài các cạnh, rồi tính tổng độ dài 4 cạnh. Ghi kết quả vào hình vẽ, đặt lên 
bàn giáo viên và về chỗ. Khi cả hai đội đo và tính xong , GV thu thêm kết quả đo 
và tính của hai nhóm bên dưới thuộc mỗi đội. Lớp cùng kiểm tra két quả của các 
nhóm, nêu nhận xét.
- Khen thưởng nhóm làm nhanh; kết quả chính xác.
 Trò chơi 4
 TRUYỀN ĐIỆN (TIẾP SỨC)
 - 13 - Thiết kế trò chơi gây hứng thú học toán cho học sinh lớp 3
- Rèn kĩ năng cộng, trừ các số hơn đơn vị “đồng”
- Thực hành trả tiền và nhận tiền thừa trong khi mua và bán
Chuẩn bị:
+ 1 số tờ giấy bạc loại 500 đồng, 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng, 10.000 
đồng
+ 1 số đồ vật: bóng, giấy kiểm tra, hồ dán, cặp tóc, tranh cát.
+ 1 số tờ bìa ghi giá 1.000 đồng, 3.000 đồng, 6.000 đồng , 7.000 đồng, 15.000 
đồng, 55.000 đồng.
+ Tất cả bày lên bàn giáo viên.
- Cách chơi:
+ Gọi 2 em chơi: 1 em đóng người bán hàng, 1 em đóng người mua hàng
 + Phát tiền cho cả 2 em
+ Người mua hàng có thể mua bất kỡ mặt hàng nào trả tiền theo đúng giá ghi 
trên sản phẩm. Người mua và người bán sẽ phải suy nghĩ.
Ví dụ: Mua bóng: 1.500 đồng
 Người mua đưa trả: 2.000 đồng
 Người bán phải suy nghĩ và trả lại: 500 đồng
+ Sau mỗi một lần 2 em đóng vai mua bán xong cho các bạn nhận xét, nếu đúng 
thì được chơi 2 lần và được thưởng một vài nhãn vở. Nếu sai thì về chỗ để bạn 
khác lên chơi.
- Tổng kết: Khen những em nghĩ ra cách trả tiền để người bán phải suy nghĩ trả 
lại khó và em biết tính để trả lại cho đúng những “nhà kinh doanh giỏi”.
* Lưu ý: Nếu có điều kiện và được sự đồng ý của Ban giám hiệu, GV có thể đưa 
học sinh ra cửa hàng tạp hóa hoặc siêu thị gần trường, tổ chức cho các em trực 
tiếp tham gia mua hàng. 
 - 15 -